درمان سرطان پروستات با هورمون درمانی را درمان سرکوب آندروژن نیز می نامند که هدف آن کاهش سطح هورمون های مردانه به نام آندروژن در بدن، برای جلوگیری از تحریک سلول های سرطانی پروستات است. آندروژن های اصلی در بدن تستوسترون و دی هیدروتستوسترون (DHT) هستند که بیشتر توسط بیضه ساخته می شوند اما غدد فوق کلیوی (غده هایی که بالای کلیه های شما قرار می گیرند) و همچنین خود سرطان پروستات نیز می توانند مقداری تولید کنند. آندروژن ها سلول های سرطانی پروستات را تحریک به رشد می کنند.

کاهش سطح آندروژن یا جلوگیری از ورود آنها به سلول های سرطانی پروستات غالباً باعث می شود تا سرطان های پروستات برای مدتی کوچک یا رشد کندتری داشته باشند. اما هورمون درمانی برای درمان سرطان پروستات به تنهایی کافی نیست و معمولا همراه یا بعد از شیمی درمانی، جراحی یا رادیو تراپی انجام می شود. البته در مواردی هورمون درمانی به تنهایی به کار برده می شود که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.

• هورمون درمانی در چه زمانی استفاده می شود؟
• انواع هورمون درمانی برای درمان سرطان پروستات
• روش درمان سرطان پروستات با هورمون درمانی
• عوارض جانبی هورمون درمانی 

هورمون درمانی برای درمان سرطان پوستات، اغلب در موارد زیر به کار برده می شود :

• اگر سرطان بیش از حد گسترش یافته است که با جراحی یا پرتو درمانی بهبود نمی یابد یا اگر به دلایل دیگری نمی توانید این روش های درمانی را انجام دهید.
• اگر سرطان پس از درمان با جراحی یا پرتودرمانی باقی بماند یا دوباره برگردد.
• همراه با پرتودرمانی به عنوان درمان اولیه اگر بیشتر در معرض خطر بازگشت سرطان پس از درمان باشید. (براساس نمره Gleason بالا ، سطح PSA بالا و یا رشد سرطان در خارج از پروستات)
• قبل از پرتودرمانی که سعی در کوچک کردن سرطان دارد تا درمان موثرتر باشد.

انواع مختلفی از هورمون درمانی برای درمان سرطان پروستات می تواند استفاده شود که عبارت اند از:

درمان برای کاهش سطح آندروژن بیضه

محرومیت از آندروژن که به آن ADT نیز گفته می شود از جراحی یا داروها برای کاهش سطح آندروژن های ساخته شده در بیضه استفاده می کند.

ارکیکتومی (Orchiectomy) 

اگرچه این مورد نوعی جراحی است اما تأثیر اصلی آن نوعی هورمون درمانی است. در این عمل جراحی بیضه ها جایی که بیشتر آندروژن ها (تستوسترون و DHT) ساخته می شوند را خارج می کنند. این امر باعث می شود که بیشتر سرطان های پروستات برای مدتی رشد نکنند یا کوچک شوند. این کار به عنوان یک روش سرپایی انجام می شود که احتمالاً کم هزینه ترین و ساده ترین شکل هورمون درمانی است. اما برخلاف برخی دیگر از روشهای درمانی دائمی است و بسیاری از مردان قبول به برداشتن بیضه های خود نمی کنند.

LHRH agonists

آگونیست های هورمون لوتئین آزاد کننده یا به اصطلاح Luteinizing hormone-releasing hormone (LHRH) agonists داروهایی هستند که میزان تستوسترون ساخته شده توسط بیضه ها را کاهش می دهند. درمان با این داروها سطح آندروژن را به همان اندازه اركیكتومی پایین می آورد. حتی اگر هزینه آگونیست های LHRH بیشتر از اركیكتومی باشد و نیاز به مراجعه مكرر به پزشك داشته باشد بیشتر مردان این روش را انتخاب می كنند. البته با استفاده از این داروها، بیضه ها در جای خود باقی می مانند اما با گذشت زمان کوچک می شوند. آگونیست های LHRH تزریق می شوند یا به صورت کاشت های کوچک در زیر پوست قرار می گیرند. بسته به داروی مصرفی ، از هر ماه یک بار تا یک بار در سال تجویز می شود.

LHRH antagonists

این نوع نیز مانند آگونیست های LHRH عمل می کند اما میزان تستوسترون را با سرعت بیشتری کاهش می دهد این درمان با این دارو همچنین می تواند نوعی ارکیکتومی باشد. این دارو برای درمان سرطان پیشرفته پروستات استفاده می شود که به صورت تزریق ماهانه در زیر پوست انجام می شود. شایع ترین عوارض جانبی مشکلات در محل تزریق (درد ، قرمزی و تورم) است.

کاهش سطح آندروژن از غدد فوق کلیوی

آگونیست ها و آنتاگونیست های LHRH می توانند بیضه ها را از تولید آندروژن باز دارند اما سلول های سایر قسمت های بدن مانند غدد فوق کلیه و سلول های سرطانی پروستات هنوز هم می توانند هورمون های مردانه ایجاد کنند که می تواند رشد سرطان را تقویت کند. داروهایی در دسترس هستند که از ایجاد آندروژن های ساخته شده توسط این سلول ها جلوگیری می کنند. مانند:

• (Abiraterone (Zytiga آنزیم پروتئینی به نام CYP17 را مسدود می کند که به جلوگیری از ساخت آندروژن این سلول ها کمک می کند. 

• کتوکونازول (Nizoral) که اولین بار برای درمان عفونت های قارچی استفاده می شد می تواند تولید آندروژن های ساخته شده در غدد فوق کلیوی را نیز مسدود می کند. دقیقاً مانند abiraterone. این روش اغلب برای درمان مردانی که مبتلا به سرطان پیشرفته پروستات هستند و سرطان زیادی در بدن دارند استفاده می شود زیرا راهی سریع برای کاهش سطح تستوسترون ارائه می دهد. همچنین اگر دیگر اشکال هورمون درمانی دیگر موثر نباشد می توان این روش را امتحان کرد.

موضوعات زیادی پیرامون هورمون درمانی وجود دارد که همه پزشکان در مورد آن توافق ندارند. از جمله بهترین زمان شروع و قطع آن و بهترین روش برای انجام آن. اکنون مطالعات در حال بررسی این موضوعات است. در اینجا به چند مورد از آنها پرداخته شده است.

درمان سرطان در مراحل اولیه

برخی از پزشکان از هورمون درمانی در مردان مبتلا به سرطان پروستات در مراحل اولیه که نمی خواهند جراحی یا رادیو تراپی داشته باشند استفاده کرده اند. مطالعات نشان نمی دهد که این مردان بیش از کسانی که تحت هیچ درمانی قرار نمی گیرند زندگی طولانی تری دارند. به همین دلیل درمان هورمونی معمولاً در مراحل اولیه سرطان پروستات توصیه نمی شود.

درمان زودرس در برابر درمان به تاخیر افتاده

برای مردانی که به هورمون درمانی نیاز دارند (یا در نهایت به آن احتیاج خواهند داشت) مانند مردانی که پس از جراحی یا پرتودرمانی میزان PSA در آنها افزایش می یابد یا مردان مبتلا به سرطان پیشرفته پروستات که هنوز علائمی ندارند همیشه مشخص نیست که چه زمانی بهتر است هورمون درمانی شروع شود. بعضی از پزشکان فکر می کنند اگر هورمون درمانی در اسرع وقت شروع شود حتی اگر مرد احساس خوبی داشته باشد و علائمی نداشته باشد بهتر عمل جراحی را انجام خواهد داد.

برخی مطالعات نشان داده اند که هورمون درمانی ممکن است سرعت بیماری را کاهش داده و حتی به مردان کمک کند تا عمر طولانی تری داشته باشند. اما همه پزشکان با این روش موافق نیستند. برخی منتظر شواهد بیشتری هستند. آنها احساس می کنند که به دلیل عوارض جانبی هورمون درمانی و احتمال اینکه سرطان زودتر به درمان مقاوم شود درمان نباید آغاز شود تا زمانی که یک مرد علائم سرطان را نشان دهد. این موضوع در حال بررسی است.

هورمون درمانی متناوب در برابر هورمون درمانی مداوم

بیشتر سرطان های پروستات تحت درمان با هورمون درمانی در طی چند ماه یا چند سال در برابر این درمان مقاوم می شوند. برخی از پزشکان بر این باورند که ممکن است نیازی به سرکوب مداوم آندروژن نباشد. بنابراین آنها توصیه می کنند که بهتر است درمان متناوب (مجدداً ، مجدداً) انجام شود. امید است که استراحت در مردان و جلوگیری از سرکوب آندروژن باعث کاهش عوارض جانبی مانند کاهش انرژی، مشکلات جنسی و گرگرفتگی شود. در یک شکل از هورمون درمانی متناوب با پایین آمدن PSA به سطح بسیار پایین درمان متوقف می شود. اگر سطح PSA شروع به افزایش کند داروها دوباره شروع می شوند. شکل دیگری از درمان متناوب از هورمون درمانی برای دوره های زمانی مشخص استفاده می کند. به عنوان مثال 6 ماه درمان و 6 ماه تعطیل.

کاهش دهنده سطح آندروژن ترکیبی (CAB)

• کاهش یا از دست دادن میل جنسی
• اختلال در نعوظ (ناتوانی جنسی)
• گرگرفتگی (که ممکن است بهتر شود یا با گذشت زمان برطرف شود)
• حساسیت پستان یا رشد بافت پستان (ژنیکوماستی)
• پوکی استخوان (نازک شدن استخوان) که می تواند منجر به شکستگی استخوان شود
• کم خونی (تعداد گلبول های قرمز خون پایین)
• کاهش وضوح ذهنی
• از دست دادن توده عضلانی
• افزایش وزن
• خستگی
• افزایش سطح کلسترول
• افسردگی 

برخی تحقیقات حاکی از آن است که خطر فشار خون بالا ، دیابت ، سکته مغزی ، حمله قلبی و حتی مرگ ناشی از بیماری قلبی در مردان تحت درمان با هورمون درمانی بیشتر است اگرچه همه مطالعات این موضوع را نشان نداده اند. بسیاری از عوارض جانبی هورمون درمانی قابل پیشگیری یا درمان است. مانند:

•  درمان با قرص ضدافسردگی می تواند به درمان گرکرفتگی نیز کمک کند.
• پرتودرمانی مختصر روی پستانها می تواند از بزرگ شدن آنها جلوگیری کند اما با بزرگ شدن پستان این کار موثر نیست.
• چندین دارو می تواند به پیشگیری و درمان پوکی استخوان کمک کند.
• افسردگی با استفاده از داروهای ضد افسردگی و یا مشاوره قابل درمان است.
• ورزش می تواند به کاهش بسیاری از عوارض جانبی از جمله خستگی، افزایش وزن و از دست دادن توده استخوان و عضله کمک کند.

جمع بندی

با رعایت نکاتی ساده و دانستن عوامل خطر می توان از سرطان پروستات پیشگیری کرد البته که باید در نظر گرفتن در برخی موارد هم قابل پیشگیری نیست. فرد مبتلا با مراجعه به پزشک باید بهترین راه درمان را انتخاب و انجام دهد. انستیتو کانسر پردیس جهت ارائه خدمات لازم در راستای تشخیص و درمان سرطان پروستات همیشه در کنار بیماران عزیز می باشد. به امید آنکه تشخیص به موقع این کانسر و پیگیری راه های درمان، بهبودی و تندرستی هر چه سریع تر برای همه بیماران حاصل شود.