چگونه تست های آزمایشگاهی به تشخیص زود هنگام سرطان کمک می کنند؟

همانطور که می دانید سرطان رشد غیر طبیعی سلول هاست و سلول های سرطانی این قابلیت را دارند که به کلیه بخش های بدن گسترش یابند. اگر مشکوک به سرطان باشید، ممکن است پزشکان به واسطه روش های تشخیص سرطان، وجود یا عدم وجود این بیماری را در بدن شما مورد بررسی قرار دهند. در این راستا، ممکن است از تست های آزمایشگاهی برای تشخیص سرطان استفاده نمایند. در انجام تست های آزمایشگاهی برای تشخیص سرطان، نمونه خون، ادرار، دیگر مایعات بدن یا بافت ها به منظور تشخیص سلول های غیرطبیعی یا تومورها مورد بررسی قرار می گیرند تا مشخص شود آیا فرد مبتلا به سرطان یا مستعد سرطان است یا نه. بایستی این مرحله پشت سر گذاشته شود تا راه های درمان سرطان، جهت رهایی از این بیماری به کار گرفته شوند.

رایج ترین تست های آزمایشگاهی شامل آزمایش ادرار، خون و تومور مارکرها می شود.

همچنین، تست های آزمایشگاهی ممکن است برای غربالگری بیماران در معرض خطر، تعیین مرحله بیماری، شناسایی گزینه های درمانی و ارزیابی اینکه آیا سرطان به درمان پاسخ می دهد یا نه، انجام گیرد. به واسطه انجام تست های آزمایشگاهی مشخص می شود آیا بیماری فرد عود کرده و یا اینکه سرطان جدیدی بدن او را درگیر کرده است. این آزمایش ها شامل آزمایش خون، آزمایش ادرار و تومور مارکرها می شود.

 

آزمایش خون برای تشخیص سرطان

آزمایش خون یکی از انواع تست های آزمایشگاهی است که می تواند در راستای تشخیص سرطان موثر واقع شود. البته ناگفته نماند که آزمایش خون به طور کلی نمی تواند وجود سرطان را در بدن بیمار تشخیص دهد، مگر اینکه فرد به سرطان خون مبتلا باشد. اما به هر حال سر نخ هایی را به پزشک خواهد داد.

نمونه های جمع آوری شده برای تشخیص نشانه های سرطان در آزمایشگاه مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. این نمونه ها ممکن است شامل سلول های سرطانی، پروتئین ها یا سایر مواد ساخته شده توسط سرطان باشند. آزمایش خون می تواند در مورد چگونگی عملکرد اندام های شما و اینکه چگونه در اثر سرطان تحت تأثیر قرار گرفته اید، به پزشک شما ایده بدهد.

ارزیابی بیمار ممکن است شامل آزمایش های خاص خون مانند شمارش سلولی، اندازه گیری شیمی خون و مارکرهای التهاب باشد. از طریق انجام آزمایش، مواردی مانند اندازه گیری نمک، شمارش سلول های خونی، اندازه گیری مارکرهای پروتئین مربوط به قلب (به نام BNP) قابل اندازه گیری می باشند. آزمایش های اضافی می تواند شامل مواردی مانند شیمی خون، ارزیابی عملکرد کبد و کلیه و مطالعات ژنتیکی باشد. در برخی موارد، ممکن است آزمایش های ژنتیک نیز توصیه شود.

آزمایش آنتی بادی ضد هسته ای Antinuclear antibody: یک آزمایش تشخیصی است که میزان آنتی بادی های خون را اندازه گیری می نماید که اغلب در افراد مبتلا به روماتیسم وجود دارد.

آزمایش شیمی خون Blood chemistry study: در مطالعه شیمی خون، نمونه ای از خون چک می شود تا مقدار مواد منتشر شده به خون اندام ها و بافت های بدن اندازه گیری شود. مقدار غیر معمول (بالاتر یا پایین تر از حد معمول) یک ماده می تواند نشانه بیماری در اندام یا بافت مورد نظر باشد.

پروفایل چربی خون Blood lipid profile: پروفایل چربی خون، سطح هر نوع چربی خون را اندازه گیری می نماید: کلسترول کلی، کلسترول LDL، کلسترول HDL، تری گلیسیرید و سایر موارد.

 تست BNP: آزمایش پپتید ناتریورتیک نوع B یک نوع آزمایش خون است که سطح هورمون BNP را نشان می دهد. BNP در واکنش به افزایش تنش دیواره ای که با نارسایی قلبی رخ می دهد، از بطن ها منتشر می شود.

آزمایش خون مخفی مدفوع (Fecal occult blood test (FOBT: این آزمایش برای بررسی خون موجود در مدفوع است که تنها با میکروسکوپ قابل مشاهده است. نمونه های کوچک مدفوع روی کارت های مخصوص قرار داده شده و برای آزمایش نزد پزشک یا آزمایشگاه برده می شود.

Complement: در این آزمایش، سطح مکمل، یک گروه پروتئینی در خون، اندازه گیری می شود. سطح پایین مکمل ها در خون با اختلالات ایمنی همراه است.

آزمایش شمارش کامل خون (Complete blood count (CBC: این آزمایش اندازه و تعداد سلول های خونی مختلف را در حجم خاصی از خون اندازه گیری می کند. این آزمایش، یکی از متداول ترین تست های انجام شده است. گلبول های قرمز خون برای حمل اکسیژن و مبارزه با کم خونی و خستگی از اهمیت بالایی برخوردار می باشند. بخش هموگلوبین، ظرفیت حمل اکسیژن گلبول های قرمز خون را اندازه گیری می کنند، در حالی که هماتوکریت، درصد گلبول های قرمز خون را اندازه گیری می نماید.

گلبول های سفید خون با عفونت مبارزه می کنند. بنابراین، افزایش تعداد گلبول های سفید نشان دهنده وجود عفونت می باشد و کاهش آنها نشان دهنده برخی بیماری های روماتیسمی یا واکنش به داروها می باشد. 

کراتینین خون Creatinine: تست کراتینین، یک آزمایش خون برای ارزیابی بیماری زمینه ای کلیه است.

آزمایش CRP C-reactive protein: یک نوع آزمایش خون برای تشخیص التهاب یا عفونت است.

آزمایش فاکتور روماتوئید (Rheumatoid factor (RF: این آزمایش تشخیص می دهد که آیا فاکتور روماتوئید در خون وجود دارد یا نه. در اغلب افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید و سایر بیماری های روماتیسمی، آنتی بادی وجود دارد.

آزمایش میزان رسوب گلبول های قرمز (Erythrocyte sedimentation rate (ESR: این آزمایش سرعت رسوب گلبول های قرمز خون را به ته لوله آزمایش اندازه گیری می نماید. در صورت وجود تورم و التهاب، پروتئین های خون با هم جمع شده و سنگین تر از حد طبیعی می شوند. بنابراین، هنگام اندازه گیری، آنها سریع تر در انتهای لوله آزمایش قرار می گیرند. به طور کلی، سرعت بالای سلول های خونی در پایین رفتن، نشان دهنده التهاب شدیدتر است.

هماتوکریت Hematocrit: هماتوکریت تعداد گلبول های قرمز خون موجود در نمونه خون را اندازه گیری می نماید. مقدار کم گلبول های قرمز در افراد مبتلا به آرتریت التهابی و بیماری های رماتیسمی شایع است.

آزمایش عملکرد کبد Liver function tests: مجموعه ای از آزمایش های خاص خون هست که تعیین می کند آیا کبد به درستی کار می کند یا نه. این آزمایش ها می توانند اختلالات حاد و مزمن کبدی را از هپاتیت و کلستاز تشخیص دهند.

اسمیر خون محیطی Peripheral blood smear: طی این روش، نمونه ای از خون برای تعداد انواع گلبول های سفید، پلاکت ها و تغییر شکل سلول های خونی مورد بررسی قرار می گیرد.

 

آزمایش ادرار برای تشخیص سرطان

آزمایش ادرار یا تجزیه شیمیایی ادرار یک تست آزمایشگاهی از ادرار برای سلول ها و مواد شیمیایی مختلف مانند گلبول های قرمز، گلبول های سفید، عفونت یا پروتئین بیش از حد می باشد. در این آزمایش، ادرار را تجزیه می کنند تا وجود دارو، خون، پروتئین و سایر موارد مورد بررسی قرار گیرد. وجود خون در ادرار (هماتوری) ممکن است نتیجه یک بیماری خوش خیم (غیرسرطانی) باشد، همچنین می تواند نشان دهنده عفونت یا مشکلات دیگر باشد. سطح بالای پروتئین در ادرار (پروتئینوری) ممکن است نشان دهنده وجود مشکل کلیوی یا قلبی عروقی باشد.

 

تومور مارکرها

تومور مارکرها موادی هستند که توسط سلول های سرطانی در خون یا ادرار ایجاد می شوند و یا اینکه در پاسخ به سلول های سرطانی توسط بدن به وجود می آیند. از آنها برای ارزیابی اینکه بیمار چگونه به درمان پاسخ داده است و همچنین چک کردن عود تومور استفاده می شود. تومور مارکرها در تشخیص مشکلات احتمالی مفید هستند، اما به دلایل زیر بایستی از آزمایش های دیگر نیز استفاده شود:

• افرادی که دارای بیماری های خوش خیم هستند نیز ممکن است سطح بالایی از این مواد را در خون خود داشته باشند.
• همه افراد مبتلا به تومور، تومور مارکر ندارد.
• برخی از تومور مارکرها به هیچ یک از انواع تومورها مرتبط نیستند.

انواع تومور مارکرها

• (Prostate-specific antigen (PSA
• (Prostatic acid phosphatase (PAP
• CA 125
• (Carcinoembryonic antigen (CEA
• (Alpha-fetoprotein (AFP
• (Human chorionic gonadotropin (HCG
• CA 19-9
• CA 15-3
• CA 27-29
• (Lactate dehydrogenase (LDH
• (Neuron-specific enolase (NSE
• Bladder tumor marker studies

 

جمع بندی

همانطور که پیش از این نیز در مطلب تشخیص سرطان اشاره نمودیم، آزمایش های ادرار و خون و تومور مارکرها از جمله تست های آزمایشگاهی هستند که می توانند در تشخیص سرطان موثر واقع شوند. این تست ها جهت غربالگری، تعیین مرحله بیماری و تشخیص گزینه های درمانی کاربردی هستند. همچنین، به لطف این آزمایش ها می توان تشخیص داد آیا سرطان به درمان پاسخ می دهد یا نه. در آزمایشگاه کلینیک پردیس که به پیشرفته ترین تکنولوژی های روز دنیا مجهز می باشد، می توانید کلیه این تست های آزمایشی را انجام داده و در صورت تشخیص سرطان، فرآیند درمان را پیگیری نمایید.