سرطان دهانه رحم، یکی از شایعترین سرطانهای زنان، از سلولهای بخش پایینی رحم شروع میشود، همان جایی که رحم به واژن متصل میشود. در حالت عادی، سلولهای این ناحیه رشد منظمی دارند، اما گاهی کنترل از دست میرود و رشد غیرطبیعی آنها آغاز میشود. مشکل اینجاست که این بیماری در مراحل اولیه ساکت و بیصدا پیش میرود و ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. اما نادیده گرفتن نشانههای هشداردهنده میتواند عواقب جدی داشته باشد. در این مطلب، با علائم اولیه، روشهای تشخیص و نکاتی حیاتی برای پیشگیری و درمان زودهنگام آشنا میشوید.
سرطان دهانه رحم نوعی سرطان ناشی از ویروس HPV است که در مراحل اولیه اغلب بدون علامت است. علائم اولیه شامل خونریزی غیرطبیعی، ترشحات غیرعادی و درد لگنی است. تشخیص با پاپ اسمیر، تست HPV و در موارد مشکوک، کولپوسکوپی انجام میشود.
دهانه رحم از دو قسمت ساخته شده و با دو نوع سلول مختلف پوشانده شده است.
جایی که این دو نوع سلول در دهانه رحم به هم می رسند، منطقه تحول نامیده می شود. با افزایش سن و هنگام زایمان، مکان دقیق منطقه تحول تغییر می کند. بیشتر سرطان های دهانه رحم در سلول های منطقه تحول آغاز می شوند.
سرطان دهانه رحم نوعی سرطان است که در بخش پایینی رحم، محل اتصال آن به واژن، ایجاد میشود. عامل اصلی آن عفونت پایدار با ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) است که از طریق رابطه جنسی منتقل میشود. در شرایط عادی، سلولهای دهانه رحم به طور کنترلشده رشد میکنند، اما تماس مداوم با HPV میتواند باعث تغییرات غیرطبیعی و رشد کنترلنشده آنها شود. این تغییرات ابتدا بهصورت ضایعات پیشسرطانی ظاهر شده و در صورت عدم درمان، به سرطان تبدیل میشوند.
ویروس HPV شایع است، اما تنها برخی از سویههای پرخطر آن، مانند انواع 16 و 18، میتوانند به سرطان منجر شوند. درحالیکه حدود 90٪ عفونتهای HPV خودبهخود برطرف میشوند، 10٪ باقیمانده ممکن است سلولهای سالم را سرطانی کنند. این ویروس عامل بیش از 70٪ موارد سرطان دهانه رحم در جهان است. آگاهی از این موارد، نقش مهمی در پیشگیری و تشخیص زودهنگام بیماری دارد.
سرطان دهانه رحم یکی از سرطانهایی است که در مراحل اولیه ممکن است بدون علامت باشد، اما شناخت نشانههای اولیه میتواند به تشخیص زودهنگام و درمان مؤثر کمک کند. در این بخش، مهمترین علائم این بیماری را بررسی میکنیم.
این علائم در مراحل ابتدایی بیماری ظاهر میشوند و ممکن است خفیف باشند:
در صورتی که بیماری پیشرفت کند، علائم شدیدتری ظاهر میشوند:
مشکلات ادراری: دشواری در دفع ادرار، سوزش یا نشت ادرار
تورم پاها: تورم یا احساس سنگینی در پاها
کاهش وزن بدون دلیل و خستگی مفرط
درد شدید لگن یا کمر که با فعالیت بدتر میشود
مشکلات گوارشی: تغییر در عادات روده، یبوست یا اسهال مداوم
درد در مقعد یا خونریزی هنگام دفع مدفوع
برخی عوامل احتمال ابتلا به این سرطان را افزایش میدهند:
عفونت ویروس پاپیلوم انسانی (HPV)
ضعف سیستم ایمنی
سیگار کشیدن
سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان دهانه رحم
قرار گرفتن در معرض داروی DES قبل از تولد
سرطان دهانه رحم از تغییرات غیرطبیعی سلولهای این ناحیه شروع میشود که به آنها پیشسرطان گفته میشود. این تغییرات که با نامهای CIN (نئوپلازی داخل اپیتلیال دهانه رحم) یا SIL (ضایعه داخل اپیتلیال سنگفرشی) شناخته میشوند، میتوانند خفیف یا شدید باشند. در بسیاری از موارد، این سلولهای غیرطبیعی خودبهخود از بین میروند، اما در برخی زنان ممکن است به سرطان تهاجمی تبدیل شوند. تشخیص زودهنگام و درمان این تغییرات، یکی از مؤثرترین راهها برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم است.
سرطانهای دهانه رحم و پیشسرطانهای آن بر اساس نحوه مشاهده در آزمایشگاه و بررسی میکروسکوپی طبقهبندی میشوند. دو نوع اصلی سرطان دهانه رحم، کارسینوم سلول سنگفرشی و آدنوکارسینوما هستند.
🔹 کارسینوم سلول سنگفرشی (Squamous Cell Carcinoma) حدود 90٪ از موارد سرطان دهانه رحم را شامل میشود. این سرطان از سلولهای سطحی دهانه رحم شروع شده و معمولاً در ناحیه تحول (محل اتصال رحم خارجی به داخل رحم) ایجاد میشود.
🔹 آدنوکارسینوما (Adenocarcinoma) این نوع از سلولهای غدهای داخل کانال دهانه رحم منشا میگیرد. آدنوکارسینومای دهانه رحم معمولاً کمتر شایع است اما در سالهای اخیر تعداد موارد آن در حال افزایش بوده است.
🔹 کارسینومای آدنوسکواموز (Adenosquamous Carcinoma) یا کارسینومای مخلوط این نوع سرطان دارای ویژگیهای هر دو نوع کارسینوم سلول سنگفرشی و آدنوکارسینوما است.
🔹 سایر انواع نادر سرطان دهانه رحم گرچه بیشتر سرطانهای دهانه رحم از دو نوع ذکرشده هستند، اما انواع نادر دیگری مانند ملانوم، سارکوم و لنفوم نیز ممکن است در این ناحیه ایجاد شوند، اگرچه این موارد بیشتر در سایر بخشهای بدن مشاهده میشوند
سرطان دهانه رحم دومین سرطان شایع در زنان 15 تا 44 ساله است و میانگین سنی تشخیص آن 50 سال میباشد. بااینحال، این بیماری میتواند در هر سنی رخ دهد. اغلب موارد ابتلا در زنان 35 تا 44 ساله مشاهده میشود، اما در زنان زیر 20 سال نیز، هرچند نادر، دیده شده است. تشخیص زودهنگام و انجام آزمایشهای منظم میتواند به پیشگیری از این بیماری کمک کند.
سرطان دهانه رحم، ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) و زگیل تناسلی ارتباط نزدیکی دارند. در این مطلب، به بررسی هر یک میپردازیم
برخی انواع HPV که از طریق تماس پوستی در رابطه جنسی منتقل میشوند
هیچ درمان قطعی برای HPV وجود ندارد، اما زگیلها را میتوان از بین برد:
سرطان رحم و سرطان دهانه رحم دو بیماری متفاوت هستند که هر کدام بخش خاصی از دستگاه تناسلی زنان را درگیر میکنند. سرطان رحم معمولاً از لایه داخلی رحم (آندومتر) شروع میشود و بیشتر در زنان یائسه دیده میشود، در حالی که سرطان دهانه رحم در قسمت پایینی رحم، یعنی محل اتصال آن به واژن، ایجاد میشود و ارتباط نزدیکی با ویروس HPV دارد. شناخت تفاوتهای این دو نوع سرطان به تشخیص زودهنگام و انتخاب روش درمانی مناسب کمک میکند.
سرطان دهانه رحم که دومین سرطان شایع خانم ها در سراسر جهان است، پس از ضایعات پیش سرطانی دهانه رحم، ایجاد می شود. این بیماری ممکن است با نشانه هایی مانند پریودهای سنگین تر از حالت معمول، خون ریزی های واژینال در فواصل زمانی میان دو پریود و در حالت پیشرفته تر این بیماری درد ناحیه پشت، پا و لگن، بی اشتهایی، خستگی و حالت تهوع همراه باشد. هدف از غربالگری سرطان دهانه رحم، یافتن پیش سرطان یا سرطان در اوایل ایجاد است که قابل درمان باشد. غربالگری منظم می تواند از سرطان های دهانه رحم جلوگیری کرده و جان افراد را نجات دهد. آزمایشات غربالگری سرطان دهانه رحم، آزمایش HPV و تست پاپ اسمیر است.
تغییرات پیش سرطانی را می توان با آزمایش پاپ اسمیر تشخیص داد. توصیه ی انجمن بین المللی سرطان بانوان برای تشخیص سرطان دهانه رحم انجام تست پاپ اسمیر و معاینه لگنی به صورت سالیانه در همه خانم هایی است که از نظر جنسی فعال بوده و بالای 18 سال سن دارند. بعد از سه بار آزمون پی در پی یا بیشتر تست پاپ اسمیر وطبیعی بودن آن، با پزشک معالج میتوان فواصل انجام ازمایش را بیشتر کرد.
آزمایش HPV به دنبال عفونت توسط انواع پر خطر HPV است که احتمالاً باعث پیش سرطان ها و سرطان های دهانه رحم می شوند. عفونت HPV هیچ درمانی ندارد، اما یک واکسن می تواند به جلوگیری از آن کمک کند. ویروس HPV گروهی متشکل از بیش از 60 نوع ویروس است که بعضی از آنها باعث زگیل تناسلی میشوند. طی بررسیها برای زگیل تناسلی، ممکن است پزشک برای بررسی HPV نیز آزمایشی پیشنهاد دهد. ویروس اچ پی وی (HPV) یک عفونت ویروسی است که بین افراد از طریق تماس پوست به پوست منتقل میشود. برخی از انواع HPV میتوانند باعث ایجاد زگیل تناسلی شوند. دیگر انواع این ویروس با سرطان دهانه رحم و سایر اعضای بدن ارتباط دارند و برخی از انواع HPV باعث زگیل های معمولی میشوند که شما میتوانید در سایر قسمتهای بدن مانند دست یا پا خود پیدا کنید.
سونوگرافی ترنس واژینال، یکی دیگر از آزمایشاتی است که ممکن است مجبور به انجام آن باشید. TVU یکی از انواع سونوگرافی است که در آن، از یک اسکنر کوچک میله ای شکل استفاده می شود. این اسکنر میله ای شکل، برای فراهم کردن یک تصویر دقیق، به طور مستقیم درون واژن قرار می گیرد. این کار ممکن است کمی ناراحت کننده باشد، اما دردی به همراه نخواهد داشت.
در صورتی که با سونوگرافی ترنس واژینال، تغییرات ضخامت لایه پوشاننده رحم تشخیص داده شود، جهت کسب اطمینان از این تشخیص، معمولاً نمونه برداری بافت انجام می شود. در بیوپسی، نمونه کوچکی از سلول های پوشاننده رحم (اندودرم) برداشته می شود و سپس، نمونه مورد نظر به آزمایشگاه فرستاده شده و از نظر وجود سلول های سرطانی بررسی می شود.
سرطان دهانه رحم یکی از سرطانهای شایع در زنان است، اما خبر خوب این است که با غربالگری منظم، میتوان این بیماری را در مراحل اولیه و قابل درمان تشخیص داد. آزمایش پاپ اسمیر، این معاینه ساده که معمولاً چند دقیقه بیشتر طول نمیکشد و تقریباً بدون درد است، میتواند جان شما را نجات دهد.
در طول انجام آزمایش پاپ اسمیر:
نتایج آزمایش پاپ اسمیر به دو دسته تقسیم میشوند:
در صورت غیرطبیعی بودن نتایج، پزشک شما ممکن است آزمایشهای دیگری را برای تعیین نوع و شدت ناهنجاری سلولی تجویز کند. همه زنان بین 21 تا 65 سال باید به طور منظم آزمایش پاپ اسمیر انجام دهند. زنان زیر 21 سال ممکن است نیازی به آزمایش پاپ اسمیر نداشته باشند، اما باید با پزشک خود در مورد بهترین برنامه غربالگری صحبت کنند.
دلیل اصلی: غربالگری سرطان دهانه رحم موجب کم تر شدن میزان بروز و خطر مرگ ناشی از سرطان دهانه رحم می شود.
غربالگری ها برای سرطان دهانه رحم شامل آزمایش پاپ اسمیر تنها Papanicolaou یا به اختصار Pap به تنهایی و آزمایش primary human papillomavirus یا به اختصار HPV به تنهایی، یا ترکیبی از این دو آزمایش (co-test) است. تعداد و تداوم انجام این تست ها، به نوع آزمایش انتخاب شده بستگی دارد.
برای تمام بیمارانی که دهانه رحم دارند ،غربالگری برای سرطان دهانه رحم توصیه می شود. حتی یکبار غربالگری درتمام طول عمر با کاهش مرگ و میر همراه است. با این حال، کاهش مطلق خطر برای یک شخص کم است، و نتیجه مثبت غربالگری ممکن است در بعضی از بیماران به انجام اقدامات غیرضروری ختم شود. به همین خاطر بعضی از افراد ممکن است نخواهند مورد غربالگیری قرار گیرند و یا با فواصل زمانی طولانی مورد غربالگری قرار گیرند. درباره سنی که می توان در آن غربالگری را شروع کرد و سنی که غربالگری را به اتمام رساند همچنین روش های مناسب آزمایش در هر سن در ادامه توضیح داده شده.
برای بیمارانی که غربالگیری مناسب و به تعداد کافی را در گذشته انجام داده اند و نتایج آن نرمال بوده و فاکتور های خطر سرطان دهانه رحم در آن ها وجود نداشته، سن مناسب برای لغو غربالگری ها نامشخص است. توصیه میشود غربال گری ها تا حداقل 65 سالگی ادامه داشته باشد. هنگامی که اطلاعات محدود است و مضرات بالقوه غربالگری باید در نظر گرفته شود، مانند نتایج مثبت کاذب نامشخص و یا ناکافی برخی از پزشکان آزمایشات را تا 75 سالگی ادامه داده اند.
برای بیمارانی که غربالگری هایشان نامشخص و یا ناکافی بوده،آزمایشات ترکیبی (co-testing) را سالانه تا سه سال ادامه داده می شود و سپس هر پنج سال یکبار غربالگری تا سن 70 سالگی ادامه خواهد داشت.
خبر خوب این است که در مراحل اولیه، این بیماری به طور قابل توجهی قابل درمان است و حتی با غربالگری منظم، تا حد زیادی میتوان از ابتلا به آن پیشگیری کرد.
روشهای اصلی درمان سرطان دهانه رحم عبارتند از:
عوامل موثر در انتخاب روش درمانی:
علاوه بر روشهای درمانی فوق، ممکن است از درمانهای حمایتی نیز برای کمک به بیمار در مقابله با عوارض جانبی درمان و ارتقای کیفیت زندگی او استفاده شود.
درمان سرطان دهانه رحم تحت نظر پزشکان مجرب باید انجام شود. روش های درمانی متفاوتی وجود دارد که بسته به نوع و میزان پیشرفت سرطان، یکی از این درمان ها مورد استفاده قرار می گیرد. بسیاری از زنان مبتلا به سرطان دهانه رحم نوعی جراحی را خواهند داشت. از جراحی می توان در موارد زیر استفاده کرد:
برای درمان پیش سرطان های دهانه رحم می توان از دو روش استفاده کرد:
سرمادرمانی نوعی درمان است که در آن یک پروب فلزی بسیار سرد مستقیم بر روی دهانه رحم قرار می گیرد و با انجماد سلول های غیر طبیعی آن ها را از بین می برد.
در این روش یک پرتوی لیزر متمرکز را از طریق واژن هدایت می کنند تا سلول های غیر طبیعی را بسوزاند. این کار ممکن است در مطب پزشک تحت بی حسی موضعی یا در اتاق عمل با بیهوشی عمومی انجام شود.
عوامل خطر سرطان دهانه رحم به دو دسته تقسیم می شوند. دسته اول شامل عواملی هستند که قابل تغییر به دست ما می باشند، اما دسته دوم قابل تغییر نیستند و ما نمی توانیم دستی در آن ها داشته باشیم.
تشخیص زودهنگام سرطان رحم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در مراحل اولیه، این بیماری اغلب علائم مشخصی ندارد یا علائمی که دارد با بیماریهای دیگر اشتباه گرفته میشود. با این حال، با توجه به برخی علائم و انجام آزمایشهای تشخیصی میتوان به وجود این بیماری پی برد. از جمله علائم شایع سرطان رحم میتوان به خونریزی غیر طبیعی واژن (مانند خونریزی بین پریودها، پس از رابطه جنسی یا پس از یائسگی)، ترشحات غیرعادی واژن، درد در ناحیه لگن، احساس سیری زودرس و کاهش وزن بدون دلیل اشاره کرد.
برای تشخیص قطعی سرطان رحم، پزشک ممکن است آزمایشهای مختلفی را تجویز کند. از جمله این آزمایشها میتوان به آزمایش پاپ اسمیر (برای بررسی سلولهای دهانه رحم)، بیوپسی (برای بررسی نمونهای از بافت رحم)، سونوگرافی، سی تی اسکن و ام آر آی اشاره کرد. همچنین، ممکن است آزمایش خون برای بررسی برخی نشانگرهای توموری انجام شود. تشخیص زودهنگام و درمان به موقع سرطان رحم میتواند شانس بهبودی را به طور قابل توجهی افزایش دهد. بنابراین، در صورت مشاهده هرگونه علائم غیرعادی، حتما به پزشک مراجعه کنید.
سرطان دهانه رحم با توجه به میزان پیشرفت، نحوه درمان متفاوتی دارد. در این مطلب سعی شد تعدادی از مؤثر ترین روش های پیشگیری و درمان این نوع سرطان را بررسی کنیم. برای بیمار با توجه به شرایط فردی، میزان پیشرفت بیماری و عوامل مؤثر دیگر یکی از این روش های درمانی توسط پزشک انتخاب می شود تا روند درمانی و بهبود در بهترین شرایط ممکن پیش برود. در این مطلب سعی نمودیم تا انواع سرطان دهانه رحم و علائم و نشانه های و راه های درمان آنها را به تفکیک بیان کنیم. به این امید که با شناخت و آگاهی بیشتر در این رابطه، در راستای درمان هر چه سریع تر اقدام نمایید. شما می توانید با مراجعه به انستیتو کانسر پردیس شیراز، با بهره مندی از تجهیزات پیشرفته این مرکز، جهت شناخت نوع سرطان و پیگیری راههای درمان اقدام نمایید. به امید آنکه تشخیص به موقع سرطان و پیگیری راه های درمان، بهبودی و تندرستی هر چه سریع تر برای همه بیماران حاصل شود.
در مراحل اولیه معمولاً بدون علامت است، اما خونریزی غیرطبیعی، ترشحات غیرمعمول و درد لگنی از نشانههای احتمالی آن هستند.
خیر، حدود 90٪ از عفونتهای HPV خودبهخود از بین میروند. اما برخی از انواع پرخطر آن، مانند HPV 16 و 18، میتوانند منجر به سرطان شوند.
انجام تست پاپ اسمیر بهصورت منظم، دریافت واکسن HPV، داشتن رابطه جنسی ایمن و ترک سیگار از راههای مؤثر در پیشگیری هستند.
زنان بین 21 تا 65 سال باید هر 3 سال یکبار پاپ اسمیر انجام دهند. در صورت ترکیب با تست HPV، این فاصله میتواند 5 سال یکبار باشد.
بله، اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، قابل درمان است. روشهای درمان شامل جراحی، پرتودرمانی و شیمیدرمانی است که بسته به میزان پیشرفت بیماری تعیین میشود.
خیر، این واکسن برای دختران و پسران از سن 9 تا 26 سالگی توصیه میشود و میتواند از انواع پرخطر HPV که باعث سرطان و زگیل تناسلی میشوند، جلوگیری کند.
نه مستقیماً، اما سابقه خانوادگی این سرطان ممکن است ریسک ابتلا را افزایش دهد. با این حال، عامل اصلی آن عفونت با HPV است.
بله، زنان بالای 65 سال که در آزمایشهای قبلی نتایج طبیعی داشتهاند، ممکن است نیازی به ادامه غربالگری نداشته باشند، اما این موضوع باید با پزشک بررسی شود.
بله، مواد شیمیایی موجود در سیگار باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی و افزایش احتمال ماندگاری عفونت HPV میشود که میتواند به سرطان منجر شود.
داشتن یک شریک جنسی ثابت ریسک ابتلا را کاهش میدهد، اما بهطور کامل از عفونت HPV جلوگیری نمیکند. استفاده از کاندوم میتواند تا حدی محافظت ایجاد کند، اما همچنان امکان انتقال ویروس وجود دارد.
برای انجام تست پاپ اسمیر و بررسی وضعیت دهانه رحم، میتوانید از خدمات تخصصی انستیتو کانسر پردیس بهره ببرید. برای مشاوره و نوبتدهی، اینجا کلیک کنید.
مجموعه درمانی پردیس شیراز در سال هشتاد وچهار با شعار سلامت نیاز نخست و با هدف ارتقاء سلامت مجموعه درمانی پردیس شهروندان در فضایی به وسعت چهارصد متر مربع و با بخشهای اورژانس، داروخانه و دندان پزشکی در شیراز آغاز بکار نمود.شهروندان در فضایی به وسعت چهارصد متر مربع و با بخشهای اورژانس، داروخانه و دندان پزشکی در شیراز آغاز بکار نمود.