هورمون درمانی و چگونگی عملکرد آن در درمان سرطان

هورمون درمانی رشد سرطانی را که از هورمون ها برای رشد استفاده می کنند را کند و یا متوقف می کند. هورمون درمانی می تواند برای درمان سرطان، به تنهایی یا همراه با روش های دیگر درمانی مانند شیمی درمانی یا رادیو تراپی به کار گرفته شود. با این حال، خطرات مرتبط با استفاده از هورمون درمانی وجود دارد. این خطرات به نوع هورمون درمانی، دوز مصرفی، مدت زمان مصرف دارو و خطرات بهداشتی فردی شما بستگی دارد. برای دستیابی به بهترین نتیجه، هورمون درمانی باید متناسب با هر فرد تنظیم شود و هر چند وقت یک بار مورد ارزیابی مجدد قرار گیرد تا مطمئن شوید که مزایای آن هنوز بیشتر از خطرات آن است. این روش درمانی، سرطان هایی از جمله سرطان سینه، سرطان پروستات و غیره را درمان می کند. 

• هورمون چیست و چگونه از آنها به عنوان درمان استفاده می شود؟
• هورمون درمانی چگونه انجام می شود؟
• هورمون درمانی چگونه در برابر سرطان عمل می کند؟
• هورمون درمانی چگونه با سایر درمانهای سرطان استفاده می شود؟
• عوارض جانبی هورمون درمانی
• هورمون درمانی چقدر هزینه دارد؟

هورمون ها مواد شیمیایی هستند که به طور طبیعی توسط اندام هایی که سیستم غدد درون ریز بدن را تشکیل می دهند (لوزالمعده، غده هیپوفیز، تیروئید و غده فوق کلیه) تولید می شوند. این مواد شیمیایی از طریق جریان خون در سراسر بدن حرکت می کنند و به انجام کارهای مختلف اعضای مختلف بدن کمک می کنند. هورمون ها تقریباً کار هر سلول بدن را تنظیم می کنند. برخی از نمونه های هورمون ها عبارتند از: استروژن، تستوسترون، انسولین، هورمون تیروئید، کورتیزول و اپی نفرین. محققان دریافته اند که برخی از سرطان ها توسط هورمون ها تغذیه می شوند و ممکن است به رشد آن ها بستگی داشته باشد. در این موارد، جلوگیری از عملکرد این هورمون ها می تواند رشد سرطان را متوقف کند. چند روش وجود دارد که از طریق آنها می تواند رخ دهد:

• جلوگیری از عملکرد هورمون ها: سلول ها گیرنده هایی در سطح خود دارند که هورمون های خاصی به آنها متصل می شوند و باعث فعالیت در داخل سلول می شوند. با انسداد گیرنده با یک ترکیب دیگر، هورمون قادر به اتصال به گیرنده خود نیست. بنابراین اگر گیرنده طبیعی هورمون بر روی سلول پوشیده شده باشد، این هورمون نمی تواند به سلول متصل شده و آن را فعال کند.
• جلوگیری از تولید هورمون در بدن: این روش را می توان با دارو یا جراحی برای برداشتن عضوی که هورمون تولید می کند، انجام داد. به عنوان مثال، با برداشتن تخمدان ها با جراحی، تولید استروژن به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.
• از بین بردن گیرنده های هورمونی موجود در سلول ها را یا تغییر شکل دادن آن ها: این روش باعث می شود هورمون نتواند به درستی به گیرنده سلول متصل شود و آن را فعال کند که در اصل باعث عدم عملکرد هورمون می شود.

هورمون درمانی که برای درمان برخی سرطان ها استفاده می شود نباید با درمان جایگزینی هورمون اشتباه شود. هورمون درمانی برای جلوگیری از هورمون ها یا اقدامات آنها استفاده می شود، در حالی که درمان جایگزینی هورمون که یک درمان سرطانی نیست.

از چه داروهایی برای هورمون درمانی استفاده می شود؟

ممکن است از هورمون درمانی برای جلوگیری از رشد، گسترش و عود سرطان سینه استفاده شود. هورمون زنانه استروژن می تواند رشد سلول های سرطانی سینه را در برخی از زنان افزایش دهد. نمونه ای از این نوع داروها تاموکسیفن (tamoxifen) است. این دارو از اثرات استروژن بر رشد سلول های سرطانی در بافت سینه، جلوگیری می کند. اما تاموکسیفن تولید استروژن را متوقف نمی کند. مردان مبتلا به سرطان سینه نیز ممکن است تحت درمان با تاموکسیفن قرار بگیرند. تاموکسیفن اکنون به عنوان هورمون درمانی برای درمان انواع دیگر سرطان در حال مطالعه است. چندین عامل هورمونی دیگر نیز برای سرطان سینه وجود دارد که گیرنده های استروژن را مانند تاموکسیفن هدف قرار می دهد، مانند تورمیفن و فولوسترانت (toremifene/ fulvestrant).

هورمون درمانی ممکن است برای زنانی که سرطان سینه آن ها از نظر گیرنده های استروژن یا پروژسترون مثبت هستند نیز استفاده شود. مهار کننده های آروماتاز داروهای جدیدتری هستند که توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) تأیید شده اند. از آنها برای درمان سرطان سینه پیشرفته یا جلوگیری از عود سرطان سینه در زنان یائسه استفاده می شود. این داروها از تولید استروژن در زنان یائسه جلوگیری می کنند. همچنین، داروها ممکن است داروی انتخابی برای زنانی باشد که یائسه شده اند که شامل آناستروزول ، لتروزول و اگزمستان می باشند. برای سرطان پروستات، ممکن است انواع مختلفی از داروها در هورمون درمانی استفاده شود. هورمون های مردانه مانند تستوسترون باعث تحریک رشد سرطان پروستات می شوند.

• داروهای خوراکی : برخی از درمان ها از طریق دهان انجام می شود.
• تزریق: برخی از روش های درمانی با تزریق در زیر پوست (زیر جلدی) یا در عضله (عضلانی) انجام می شود.
• مداخله جراحی: به عنوان مثال، برداشتن تخمدان در زنان، یا بیضه در مردان، منجر به کاهش تولید برخی هورمون ها می شود. 

بسیاری از بیماران تصور می كنند كه اثر هورمون درمانی كمتر از شیمی درمانی است، اما در بعضی از سرطان های سینه و سرطان پروستات نیز می تواند به همان اندازه موثر باشد. هورمون درمانی به عنوان یک درمان سیستمیک در نظر گرفته می شود، به این معنی که در سراسر بدن حرکت می کند. جراحی و پرتودرمانی به عنوان درمان های موضعی در نظر گرفته می شوند.

هورمون درمانی برای موارد زیر استفاده می شود:

• درمان سرطان: هورمون درمانی می تواند احتمال بازگشت سرطان یا توقف رشد آن یا کاهش رشد آن را کاهش دهد.
• کاهش علائم سرطان: هورمون درمانی ممکن است برای کاهش یا جلوگیری از علائم در مردان مبتلا به سرطان پروستات که قادر به انجام جراحی یا پرتودرمانی نیستند ، استفاده شود.

هورمون درمانی به دو گروه گسترده تقسیم می شود. گروه هایی که توانایی بدن در تولید هورمون ها را مسدود می کنند و گروه هایی که در رفتار هورمون ها در بدن تداخل ایجاد می کنند. همانطور که در بالا هم اشاره شد هورمون درمانی برای درمان سرطان پروستات، سینه و غیره استفاده می شود که از هورمون ها برای رشد استفاده می کنند.

هنگامی که با سایر روش های درمانی استفاده می شود، هورمون درمانی می تواند:

• یک تومور را قبل از جراحی یا پرتودرمانی کوچکتر کند. به این روش درمان کمکی نئو گفته می شود.
• خطر بازگشت سرطان پس از درمان اصلی را کاهش دهد. به این روش درمان کمکی گفته می شود.
• سلول های سرطانی را که برگشته اند یا به سایر قسمتهای بدن گسترش یافته اند از بین ببرد. 

از آنجا که هورمون درمانی توانایی بدن شما را برای تولید هورمون مسدود می کند یا در رفتار هورمون ها اختلال ایجاد می کند، می تواند عوارض جانبی ناخواسته ای ایجاد کند. عوارض جانبی شما به نوع هورمون درمانی که دریافت می کنید و نحوه واکنش بدن شما به آن بستگی دارد. واکنش افراد به درمان مشابه، متفاوت است. بنابراین، همه افراد عوارض جانبی یکسانی ندارند. برخی از عوارض جانبی نیز اگر زن یا مرد باشید متفاوت است. برخی از عوارض جانبی رایج برای مردانی که تحت هورمون درمانی برای سرطان پروستات قرار می گیرند عبارتند از:

• گرگرفتگی
• از دست دادن علاقه یا توانایی داشتن رابطه جنسی
• ضعیف شدن استخوان ها
• اسهال
• حالت تهوع
• سینه های بزرگ
• خستگی 

برخی از عوارض جانبی رایج برای زنانی که تحت هورمون درمانی برای سرطان پستان قرار می گیرند عبارتند از:

• گرگرفتگی
• خشکی واژن
• اگر هنوز به یائسگی نرسیده اید، تغییر در پریود ایجاد می کند
• از دست دادن علاقه به رابطه جنسی
• حالت تهوع
• تغییرات خلق و خوی
• خستگی 

هزینه هورمون درمانی به موارد زیر بستگی دارد:

• انواع هورمون درمانی که دریافت می کنید.
• چه مدت و چند بار هورمون درمانی را انجام می دهید.

جمع بندی

برای تعیین اینکه بدانید آیا هورمون درمانی گزینه درمانی خوبی برای شماست یا خیر، با پزشک خود در مورد علائم فردی و خطرات سلامتی صحبت کنید و حتماً مکالمه را در طول سال های یائسگی خود ادامه دهید. اگرچه می توان با دانستن عوامل خطر سرطان سینه یا سرطان پروستات و چکاب های منظم تا حدودی از این سرطان ها جلوگیری کرد. البته باید توجه کرد که بعضی از سرطان ها تهاجمی هستند قابل پیشگیری نمی باشند. شما می توانید با مراجعه به مرکز درمان سرطان پردیس در شیراز، از پزشکان مجرب این کلینیک و تکنولوژی های پیشرفته موجود بهره مند شوید و روند مواجهه با بیماری را حتی در مراحل پیشرفته، ساده تر سازید.