سرطان سینه یا سرطان پستان نوعی از سرطان است که از پستان آغاز می شود. سرطان هنگامی آغاز می شود که رشد سلول ها از کنترل خارج شود. سلول های سرطانی پستان معمولاً توموری را تشکیل می دهند که معمولاً به واسطه اشعه ایکس دیده می شود یا به صورت توده احساس می شود. درک این نکته بسیار مهم است که اغلب توده های پستان خوش خیم هستند و سرطانی و بدخیم  نیستند. تومورهای غیرسرطانی پستان رشد غیر طبیعی دارند، اما خارج از پستان پخش نمی شوند. آنها تهدید کننده زندگی نیستند، اما برخی از توده های خوش خیم پستان خطر ابتلا به سرطان پستان را در زنان افزایش می دهند.

برای تعیین خوش خیم یا بدخیم بودن سرطان و اینکه آیا ریسک ابتلا به سرطان را در آینده تحت تأثیر قرار خواهد داد، بایستی هر توده سرطانی یا تغییرات ظاهری در شکل ظاهری پستان، توسط متخصص مراقبت های پزشکی چک و بررسی شود. پیش از این در مورد اینکه سرطان چیست، روش های تشخیص و روش های درمانی آن صحبت کردیم. این مطلب را به سرطان سینه اختصاص دادیم و در ادامه، به مباحث زیر خواهیم پرداخت:

• سرطان سینه چگونه شروع می شود؟
• سرطان سینه از کدام قسمت بدن آغاز می شود؟
• چگونه سرطان سینه در بدن پخش می شود؟
• سرطان سینه چه نشانه ها و علائمی دارد؟
• علت سرطان سینه چیست و معرفی راه‌های کاهش ریسک ابتلا
• عوامل موثر در بروز سرطان سینه چه مواردی هستند؟
• چه روش هایی برای تشخیص سرطان سینه وجود دارد؟
• روش های درمانی سرطان سینه چه مواردی هستند؟

سرطان سینه چگونه شروع می شود؟

تغییر یا جهش در DNA می تواند باعث شود سلول های طبیعی پستان به سلول های سرطانی تبدیل شوند. برخی از تغییرات DNA از طریق والدین منتقل می شود (وراثتی) و می توانند ریسک ابتلا به کانسر سینه را افزایش دهند. سایر عوامل مرتبط به سبک زندگی، از قبیل آنچه شما می خورید، به چه میزان ورزش می کنید و ... می توانند احتمال ابتلا به این سرطان را افزایش دهند. اما هنوز به طور دقیق مشخص نیست که چگونه برخی از عوامل ریسک باعث تبدیل سلول های طبیعی به سرطانی می شوند. به نظر می رسد هورمون ها نقش مهمی در بسیاری از موارد سرطان پستان دارند، اما چگونگی وقوع این اتفاق همچنان به طور کامل درک نشده است. به طور کلی می توان علت شروع سرطان را موارد زیر برشمرد:

تغییرات یا جهش ژنتیکی: برخی جهش های DNA از طریق والدین به ارث رسیده یا به شما منتقل می شوند. این بدان معنی است که هنگام تولد، جهش ها در تمام سلول های شما وجود دارد. برخی جهش ها می توانند خطر ابتلا به برخی سرطان ها را به شدت افزایش دهند.

پروتوآنکوژن ها Proto-oncogenes: پروتوآنکوژن ها ژن هایی هستند که به رشد طبیعی سلول ها کمک می کنند. پروتوآنکوژن ها در صورت تغییر یا تکثیر به یک ژن بد تبدیل می شوند که در صورت خارج شدن از کنترل، می توانند منجر به سرطان شوند. این ژن بد، آنکوژن نامیده می شود.

ژن های سرکوب کننده تومور: ژن هایی هستند که تقسیم سلولی را کند می کنند. در صورتی که این ژن ها درست کار نکنند می توانند منجر به سرطان شوند.

تغییر ژن های وراثتی: برخی از جهش های ارثی DNA به طور چشمگیری خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهند و منجر به سرطان هایی می شوند که در برخی خانواده ها در جریان هستند.

تغییر ژن های اکتسابی: اغلب جهش های DNA در کانسر پستان، در طول زندگی زنان اتفاق می افتد تا اینکه به آنها به ارث رسیده باشد که ممکن است علت آن تشعشعات یا مواد شیمیایی باشد.

سرطان سینه از کدام قسمت بدن آغاز می شود؟

این سرطان می تواند از بخش های مختلف سینه آغاز شود.

• اغلب سرطان های پستان از مجاری حمل شیر به نوک پستان شروع می شوند که به آنها سرطان مجرایی یا داکتال گفته می شود.
• برخی از آنها از غدد تولید کننده شیر آغاز می شوند که سرطان لوبلار یا تهاجمی نامیده می شود.
• انواع دیگری از سرطان پستان نیز همانند تومورهای فیلودس یا آنژیوسارکوم، زیاد رایج نیستند.
• تعداد محدودی از سرطان ها در بافت های دیگر پستان آغاز می شوند. این سرطان ها سارکوم یا لنفوم نامیده می شوند و در واقع به عنوان سرطان پستان تصور نمی شوند.

برخی از انواع سرطان پستان ممکن است سبب ایجاد توده در پستان شوند. می توانید با مطالعه نشانه ها و علائم سرطان وضعیت خود را در مورد این بیماری بهتر بررسی نمایید. اغلب سرطان های پستان قبل از اینکه احساس شوند و پیش از بروز علائم، در ماموگرافی غربالگری در مراحل اولیه تشخیص داده می شوند.

انواع مختلفی از کانسر سینه وجود دارد که از بین آنها، مواردی مانند کارسینومای غیرمهاجم مجرایی (DCIS) و کارسینومای تهاجمی رایج تر هستند و برخی دیگر همانند تومورهای فیلودس و آنژیوسارکوم کمتر در بیماران مشاهده می شوند. پس از انجام نمونه برداری، سلول های سرطانی پستان برای پروتئین هایی به نام گیرنده های استروژن، گیرنده های پروژسترون و HER2 مورد آزمایش قرار می گیرند. سلول های تومور نیز در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می گیرند تا مشخص شود سرطان در چه مرحله ای است. پروتئین های خاص موجود و تعیین درجه تومور، در تصمیم گیری برای گزینه های درمانی کمک می کند.

چگونه سرطان سینه در بدن پخش می شود؟

هنگامی که سلول های سرطانی وارد خون یا سیستم لنفاوی می شوند و به قسمت های دیگر بدن منتقل می شوند، سرطان گسترش می یابد. سیستم لنفاوی شبکه ای از عروق لنفاوی است که در سرتاسر بدن وجود دارد و گره های لنفاوی را به هم وصل می کند. مایع شفاف درون عروق لنفاوی، تحت عنوان لنف، حاوی مواد فرعی و مواد زائد و همچنین سلول های سیستم ایمنی است. عروق لنفاوی مایع لنفاوی را به دور از پستان حمل می کنند. در مورد کانسر پستان، سلول های سرطانی می توانند وارد عروق لنفاوی شده و در غدد لنفاوی شروع به رشد کنند. اغلب رگهای لنفاوی پستان در نواحی زیر تخلیه می شوند:

• گره های لنفاوی زیر بازو
• گره های لنفاوی اطراف استخوان ترقوه و غدد لنفاوی زیر استخوان ترقوه
• غدد لنفاوی داخل قفسه سینه (غدد لنفاوی پستانی داخلی)

اگر سلول های سرطانی به غدد لنفاوی شما سرایت کرده باشند، احتمال بیشتری دارد که سلول ها بتوانند از طریق سیستم لنفاوی به قسمت های دیگر بدن منتقل شوند. هر چه غدد لنفاوی بیشتری با سلول های سرطانی پستان وجود داشته باشند، احتمال ابتلا به سرطان در بخش های دیگر بدن بیشتر می شود. به همین دلیل، یافتن سرطان در یک یا چند غدد لنفاوی اغلب بر برنامه درمانی شما تأثیر می گذارد. معمولاً برای تشخیص اینکه سرطان شیوع پیدا کرده است یا نه، نیاز به جراحی برای برداشتن یک یا چند غده لنفاوی دارید. با این وجود، تمام زنان مبتلا به سلول های سرطانی در غدد لنفاوی خود، متاستاز ایجاد نمی کنند و ممکن است برخی از زنان بدون هیچ سلول سرطانی در غدد لنفاوی، بعداً متاستاز ایجاد کنند.

سرطان سینه چه نشانه ها و علائمی دارد؟

دانستن اینکه پستان ها در حالت عادی چگونه باید باشند، بخش مهمی از سلامتی پستان است. اگر چه انجام تست های غربالگری به طور مداوم برای تشخیص این سرطان مهم است، ماموگرافی ها هر نوع کانسر سینه ای را پیدا نمی کنند. بنابراین، بسیار مهم است که از تغییرات پستان خود آگاه باشید و نشانه ها و علائم کانسر سینه را بدانید.

شایع ترین علامت کانسر پستان، وجود توده جدید است. یک توده سخت بدون درد که لبه های نامنظمی دارد، احتمال بالاتری دارد که سرطانی باشد، اما توده های سرطانی سینه می توانند نرم یا گرد  نیز باشند. آنها حتی می توانند دردناک باشند. بسیار مهم است که هر نوع توده یا تغییراتی در پستان توسط متخصص چک شود.

سایر نشانه های احتمالی سرطان سینه:

• تورم تمام یا قسمتی از پستان (حتی اگر توده ای حس نشود)
• حفره حفره شدن پوست (گاهی اوقات شبیه به پوست پرتقال به نظر می رسد.)
• درد پستان یا نوک پستان
• تو رفتگی نوک پستان
• قرمز شدن، پوسته پوسته شدن یا ضخیم شدن نوک پستان یا پوست سینه
• ترشح نوک پستان
• گره های لنفاوی متورم (گاهی اوقات کانسر پستان می تواند به غدد لنفاوی زیر بازو و یا اطراف استخوان ترقوه گسترش یابد و باعث ایجاد توده یا تورم شود، حتی قبل از اینکه تومور اصلی در پستان به اندازه کافی بزرگ شود تا حس شود.)

اگرچه هر یک از این علائم می تواند به دلیل موارد دیگری غیر از کانسر پستان ایجاد شود، در صورت وجود آنها بایستی به پزشک متخصص مراجعه نمایید تا علت آن را پیدا کنید. توجه داشته باشید که آزمایش های غربالگری و ماموگرافی کمک می کنند تا قبل از بروز هر گونه علائم، سرطان پستان را هر چه سریع تر کشف کنید و شانس بیشتری برای درمان داشته باشید.

بسیاری بیماران از پزشک خود می پرسند که چرا به سرطان پستان مبتلا شده اند و چه کاری میتوانند انجام دهند تا ریسک ابتلا به سرطان را در فرزندان خود کاهش دهند؟ به صراحت میتوان گفت که علت بیماری سرطان پستان هنوز یک راز است و پزشکان به مانند کارآگاهان همچنان به دنبال سرنخ های مبهم و پیچید از علت بروز سرطان سینه هستند. برخی از "سرنخ های"  شناخته شده عبارتند از : 

• وراثت
• یایسگی دیررس
• منارک(اولین قاعدگی)  زودرس
• سن حاملگی بالا
• چاقی
• باردار نشدن
• رژیم غذایی پرچرب
• مصرف قرص های جلوگیری از بارداری و استروژنی که به صورت دارو به بیمار داده میشود
• قرار گرفتن در معرض عکس های رادیولوژی در سن پایین
• سموم موجود در محیط
• الکل
• سیگار و حتی طبقه ی اجتماعی

به عنوان مثال در تحقیقی که از 5 محله‌ی bay area  سانفرانسیسکو صورت گرفت، زنانی که در طبقه ی اجتماعی بالاتر قرار داشتند آمار ابتلای بیشتری به سرطان سینه داشتند. نتایج برخی تحقیقات نشانگر وجود رابطه بین فاصله ی زمانی بین اولین قاعدگی تا یایسگی و احتمال بروز سرطان است بطوریکه در زنان مبتلا به سرطان فاصله ی اولین قاعدگی تا یایسه شدن زیادتر بوده است و به معنای ساده تر زنانی که مدت زمان بیشتر در معرض هورمون‌های زنانه قرار گرفته اند، احتمال ابتلا به سرطان سینه در آنها بیشتر است. 

در تحقیقی دیگر نتایج نشان دهنده وجود رابطه معنادار بین شروع زود هنگام مصرف قرص های جلوگیری قبل از 25 سالگی و نیز استفاده طولانی مدت از این قرص‌ها قبل از اولین بارداری و احتمال بروز سرطان پستان بوده است. حال میتوان دلیل گسترش ابتلا به سرطان سینه در سال های اخیر را در افزایش میزان مصرف قرص های جلوگیری، سیگار، الکل و هم چنین رژیم های غذایی پرچرب (مثل فست فودها) و نیز افزایش سن حاملگی زنان دانست. علاوه بر این، موارد گسترش و پیشرفت تکنولوژی تشخیصی و تست های غربالگری سرطان سینه در افزایش گزارشات آمار مبتلایان به سرطان پستان بی تاثیر نیست.

عوامل خطر سرطان سینه

عامل خطر می تواند هر چیزی باشد که احتمال ابتلا به سرطان را در شما افزایش می دهد. اما داشتن یک عامل خطر یا حتی بیشتر، به معنای اطمینان از ابتلا به بیماری نیست. در حالی که شما نمی توانید برخی از ریسک فاکتورهای کانسر سینه مانند سابقه خانوادگی و سن و سال را تغییر دهید، اما برخی از فاکتورهای خطر وجود دارند که قابل کنترل می باشند.

ریسک فاکتورهای مرتبط با سبک زندگی: این عوامل خطر شامل مواردی مانند عادت ها و رفتارهای شخصی مانند رژیم غذایی و فعالیت های بدنی می باشد. مواردی مانند تصمیم گیری در مورد فرزندآوری و مصرف داروهای هورمونی نیز در این زمینه اثرگذار است. عادت هایی مانند نوشیدن الکل، اضافه وزن و چاق بودن، نداشتن فعالیت های فیزیکی، بچه دار نشدن تا قبل از 30 سالگی، شیر ندادن و جلوگیری از بارداری، هورمون تراپی بعد از یائسگی، ایمپلنت های پستان از فاکتورهایی هستند که می توانند منجر به این نوع سرطان شوند.

ریسک فاکتورهایی که نمی توانید آنها را تغییر دهید: برخی موارد مانند بالا رفتن سن یا تغییرات ژنتیکی خاص وراثتی در کنترل شما نیستند و ریسک ابتلا به کانسر سینه را بالاتر می برند. این موارد خارج از کنترل شامل موارد زیر می شوند:

• زن متولد شدن
• بالا رفتن سن
• تغییرات ژنتیکی خاص وراثتی
• داشتن سابقه خانوادگی در کانسر سینه
• داشتن سابقه شخصی در کانسر سینه
• نژاد و قومیت
• قد بلند بودن
• داشتن بافت متراکم پستان
• برخورداری از شرایط سینه خوش خیم خاص
• شروع زودرس قاعدگی
• یائسگی بعد از 55 سالگی
• داشتن رادیوتراپی روی قفسه سینه
• قرار گرفتن در معرض دی اتیل استیل بسترول (DES)

ریسک فاکتورهایی با تأثیرات ناشناخته بر خطر سرطان پستان: برخی عوامل هستند که ممکن است منجر به کانسر سینه شوند، اما هنوز تحقیقات به طور واضح نشان نداده اند که آیا آنها ریسک ابتلا به کانسر سینه را بالا می برند یا نه، مانند:

• رژیم غذایی و ویتامین ها
• مواد شیمیایی موجود در محیط
• دود تنباکو
• شب کاری

روش های تشخیص سرطان سینه

گاهی اوقات کانسر سینه بعد از پیدایش علائم، کشف می شود. اما زنان زیادی هستند که مبتلا به این سرطان می باشند و هیچ علامتی ندارند. به همین دلیل، غربالگری منظم کانسر پستان، موضوعی بسیار مهم است.

تست های تصویر برداری برای تشخیص سرطان پستان

آزمایش های مختلفی برای تشخیص سرطان پستان وجود دارد. اگر پزشک طی آزمایش، علائمی مبنی بر سرطان پیدا کند و یا نشانه هایی را ببینید که احتمال این نوع سرطان را بدهید، نیاز به انجام آزمایش های بیشتری جهت اطمینان از این موضوع است. آزمایش هایی مانند:

• ماموگرام
• سونوگرافی پستان یا اولتراسوند سینه
• MRI سینه

نمونه برداری

بیوپسی یا نمونه برداری هنگامی انجام می شود که ماموگرافی، سایر آزمایش های تصویربرداری یا معاینات فیزیکی تغییراتی در پستان را نشان دهند. بیوپسی تنها راه مطمئنی است که نشان می دهد آیا سرطان دارید یا نه.

درمان سرطان سینه

اگر تشخیص داده شود که شما مبتلا به کانسر سینه هستید، تیم مراقبتی شما گزینه های درمانی سرطان پستان را با شما در میان می گذارند. مهم ترین کار در این مرحله این است که در مورد مزایای هر یک از گزینه های درمانی فکر کنید و خطرات و عوارض جانبی آنها را بسنجید.

درمان موضعی

برخی از درمان ها موضعی هستند، به این معنی که بدون اثرگذاری روی دیگر بخش های بدن، تومور را درمان می کنند. اغلب زنان مبتلا به این نوع سرطان، نوعی جراحی را برای برداشتن تومور تجربه خواهند کرد.  بسته به نوع سرطان و پیشرفت آن، ممکن است نیاز به انواع دیگری از درمان نیز داشته باشید، قبل یا بعد از عمل و گاهی اوقات هر دو بار. درمان های موضعی می توانند به صورت جراحی یا رادیوتراپی انجام گیرد.

درمان سیستمیک

داروهایی که برای درمان سرطان استفاده می شوند، روشهای درمانی سیستمیک محسوب می شوند، زیرا می توانند در هر نقطه از بدن به سلول های سرطانی برسند. آنها می توانند از طریق دهان مصرف شوند یا به طور مستقیم وارد جریان خون شوند. بسته به نوع کانسر پستان، انواع مختلفی از درمان های دارویی ممکن است مورد استفاده قرار گیرد که شامل موارد زیر می باشند:

شیمی درمانی: شیمی درمانی از داروهای ضدسرطانی استفاده می کند که ممکن است به صورت داخل وریدی یا از طریق دهان وارد بدن شود. این داروها از طریق جریان خون حرکت می کنند تا در اکثر نقاط بدن به سلول های سرطانی برسند.

هورمون درمانی: برخی از انواع سرطان پستان تحت تأثیر هورمون ها مانند استروژن و پروژسترون قرار دارند. به درمان هایی که اتصال این هورمون ها به این گیرنده ها را متوقف می کنند، هورمون درمانی می گویند.

درمان هدفمند سرطان: در این روش، داروها مانند شیمی درمانی وارد جریان خون شده و تقریباً به تمام نقاط بدن می رسند و همین امر باعث می شود آنها در برابر سرطان هایی که در نقاط دور دست پخش شده اند، مفید باشند. داروهای هدفمند متفاوت از داروهای شیمی درمانی کار می کنند.

ایمونوتراپی: در این روش، از داروهایی برای تحریک سیستم ایمنی بدن فرد برای تشخیص و از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کنند.

جمع بندی

سرطان سینه یکی از بیماری های شایع در بین زنان است که تشخیص به موقع، مهم ترین و کلیدی ترین راه درمان آن می باشد. بنابراین، شناخت ساختار طبیعی پستان و توجه به هر گونه تغییر در شکل ظاهری آن و مشورت با پزشک متخصص، می تواند نقش بسیار مهمی در درمان این بیماری داشته باشد. البه توجه داشته باشید که برخی اوقات، از هیچ گونه علائم ظاهری خبری نیست و تنها انجام آزمایش های غربالگری و ماموگرافی می تواند شما را از وجود آن آگاه سازد. بنابراین، داشتن چکاب منظم بهترین راه برای مقابله با این سرطان است. به این امید که این مطلب و توجه به کلیه مطالبی که در مورد علل، نشانه ها، عوامل خطر، راههای تشخیص و درمان این بیماری مطرح شد، در راستای پیشگیری از شدت بیماری و درمان آن موثر واقع شود. خالی از لطف نیست که مطلب راههای پیشگیری از سرطان سینه را در این راستا مطالعه نمایید.