بیوپسی یا نمونه برداری پروستات، روشی قطعی برای اطمینان از وجود سرطان پروستات و یکی از راه های تشخیص سرطان پروستات می باشد. اگر نتیجه آزمایش های اولیه مانند آزمایش خون، آنتی ژن اختصاصی پروستات PSA یا آزمایش دیجیتال رکتال مثبت باشد، اورولوژیست به بیمار بیوپسی پروستات را توصیه می کند. نمونه ای از بافت پروستات زیر میکروسکوپ قرار گرفته و به لحاظ ناهنجاری های سلولی که نشانه سرطان پروستات است، مورد بررسی قرار می گیرند. در صورت وجود سرطان، سرعت پیشرفت سرطان پروستات تعیین می شود و بهترین گزینه درمانی به شما پیشنهاد داده می شود.

بیوپسی یا نمونه برداری پروستات به منظور  کشف بهتر سرطان پروستات و انتخاب بهترین گزینه درمانی برای درمان فرد مبتلا به سرطان  صورت می گیرد. 

در این مطلب، به موارد زیر خواهیم پرداخت:

• بیوپسی پروستات چیست؟
• مزایا و معایب انجام بیوپسی پروستات چیست؟
• بیوپسی یا نمونه برداری پروستات به روش TRUSچگونه انجام می شود؟
• بیوپسی یا نمونه برداری پروستات به روش Transperineal چگونه انجام می شود؟
• عوارض جانبی نمونه برداری پروستات
•  نتایج نمونه برداری پروستات

دو نوع بیوپسی پروستات وجود دارد:

• بیوپسی هدایت شده با سونوگرافی از طریق رکتال (TRUS) جایی که در آن سوزن از طریق مقعد وارد بدن می شود.
•  بیوپسی Transperineal که در آن سوزن از طریق پوست بین بیضه ها و مقعد وارد بدن می گردد.  

در بسیاری از بیمارستان ها ممکن است قبل از انجام بیوپسی، نوع خاصی از تصویر برداری با رزونانس مغناطیسی (MRI ) یا اسکن MRI چند پارامتری (mpMRI) صورت گیرد.

پزشک باید قبل از انجام نمونه برداری با شما در مورد مزایا و معایب انجام بیوپسی صحبت کند. اگر نمونه برداری شما را نگران و مضطرب می کند، قبل از تصمیم گیری در مورد این موضوع با پزشک متخصص یا پرستار خود صحبت کنید.

مزایای انجام بیوپسی در سرطان پروستات

• تنها راهی که شما می توانید بفهمید که مبتلا به سرطان پروستات هستید یا خیر.
• این روش به شما کمک می کند که دریابیم که چقدر سرطان تهاجمی است یا به عبارت دیگر احتمال گسترش آن چقدر است.
• تشخیص مراحل اولیه سرطان و چگونگی رشد تومورهای سرطانی را بررسی می کند.
•  مانع از پیشرفت سلول های سرطانی به سایر نقاط بدن می شود.  
• انجام بیوپسی تأثیر بسیاری در انتخاب بهترین راه درمان بیمار دارد.

معایب انجام بیوپسی در سرطان پروستات

• بیوپسی، نشان می دهد که سرطان در نمونه های گرفته شده وجود دارد اما ممکن است در نمونه های گرفته شده سلول سرطانی وجود نداشته باشد.
• بیوپسی دارای عوارض و خطرات جانبی از جمله خطر ابتلا به عفونت های جدی می باشد.
• اگر بیمار از داروهایی برای رقیق شدن خون خود استفاده می کند، باید مدتی مصرف داروها را متوقف کند. زیرا، بعد از انجام نمونه برداری ممکن است فرد تا چند هفته خونریزی داشته باشد.
•  ممکن است رشد تومورهای سرطان پروستات در بیمار کند باشد و در نتیجه هیچ گونه علائم و نشانه ای به همراه نداشته باشد و برای تشخیص قطعی سرطان، بیوپسی انجام شود که با انجام آن فرد مدتی با عوارض جانبی رو به رو است و باید تحت نظر پزشک قرار گیرد.    

پزشک یا پرستار برای کاهش هر گونه درد یا ناراحتی، ناحیه اطراف پروستات را  بی حس می کند. این بی حسی به صورت موضعی انجام شده و بیمار فقط فشار کمی را احساس می کند. پزشک متخصص به وسیله کاوشگر سونوگرافی 10  تا 12 قطعه کوچک از مناطق مختلف پروستات نمونه گیری می کند. اما اگر پزشک از تصاویر MRI برای هدایت نیدل بیوپسی کمک بگیرد، ممکن است به نمونه های کمتری نیاز داشته باشد. مدت زمان انجام نمونه برداری 5 تا 10 دقیقه می باشد که بعد از انجام بیوپسی، به دلیل اینکه پروستات دچار تورم می شود. بیمار باید به درستی ادرار کند تا دکتر با اطمینان خاطر فرد را مرخص کند.

پزشک با استفاده از یک پروب سونوگرافی که به ژل مخصوص آغشته شده، آن را وارد مقعد بیمار می کند و به کمک آن تصاویری از پروستات روی صفحه نمایش نشان داده می شود و پزشک به راحتی نمونه برداری را انجام می دهد. اگر بیمار قبلا از پروستات خود  MRIگرفته باشد، دکتر با توجه به تصاویر اسکن نمونه گیری را انجام می دهد که این نمونه برداری را بیوپسی هدفمند می نامند. در صورتی که فرد MRI  نداشته باشد، متخصص حداکثر 25 نمونه از مناطق مختلف پروستات بر می دارد. به این روش بیوپسی شبکه ای گفته می شود. به این دلیل که پزشک یک شبکه یا الگو بر روی پوست بین بیضه ها و پرینه ترسیم می کند و از این طریق سوزن را وارده غده پروستات می کند. از این بیوپسی زمانی استفاده می شود که با وجود انجام بیوپسی TRUS پزشک احتمال می دهد که فرد دچار سرطان پروستات شده است.

برای انجام بیوپسی  transperineal پزشک حدود 20 تا 40 دقیقه زمان نیاز دارد. اگر برای این نمونه برداری بیمار تحت بیهوشی کامل باشد، باید بی حسی کاملا برطرف شده و همچنین باید فردی شما را تا منزل همراهی کند. پس از نمونه برداری کادر پزشکی از بیمار می خواهند که منتظر بماند و حداقل یک بار ادرار  کند تا مشکلی برای دفع فرد ایجاد نشود، زیرا بعد از انجام بیوپسی پروستات متورم می شود.

درد یا ناراحتی

در برخی از بیماران تا چند روز بعد از انجام نمونه برداری TRUS در ناحیه مقعد خود دچار درد می شوند. برخی دیگر در زیر آلت تناسلی خود یا قسمت زیر شکم درد خفیفی را احساس می کنند. اگر بیمار از بیوپسی ترانس پرینئال برای نمونه گیری استفاده کرده باشد، ممکن است تا چند روز در نواحی که سوزن را وارد کردن، دچار سوزش، کبودی یا درد شود. احساس درد یا ناراحتی در افراد متفاوت می باشد، به گونه ای که برخی این عمل را بسیار دردناک می دانند و برخی دیگر دردهای خفیفی را تجربه می کنند. پزشک برای جلوگیری از درد به بیماران دارویی مانند پاراستامول که مسکن است، تجویز یا توصیه می کند. باید بیمار این نکته را مد نظر داشته باشد که در صورت بر طرف نشدن در حتما با پزشک خود تماس بگیرد تا راهنمای های لازم صورت بپذیرد.

خونریزی کوتاه مدت

تا دو هفته بعد از انجام نمونه برداری وجود مقدار کمی خون در ادرار یا مدفوع کاملا طبیعی می باشد. گاهی اوقات ممکن است تا دو ماه بعد از بیوپسی پروستات در مایع منی خون مشاهده کنید یا منی به رنگ قرمز یا قهوه ای تیره باشد که جای هیچ گونه نگرانی نیست و پس از مدتی این علائم از بین می رود. اگر بعد از مدت طولانی رنگ منی به حالت اولیه بر نگشت یا علائم جدیدی را مشاهده کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

عفونت

برخی از بیماران بعد از نمونه برداری دچار عفونت می شوند که احتمال ابتلا به عفونت از انجام بیوپسی TRUS بیشتر از بیوپسی transperineal است. برای پیشگیری از ایجاد عفونت باید آنتی بیوتیک هایی که دکتر برای شما تجویز می کند، طبق دستور مصرف کنید. البته این به این معنا نیست که با وجود مصرف آنتی بیوتیک ها دچار عفونت نمی شوید.

علائم عفونت ادراری به شرح زیر می باشد:

• تیره بودن رنگ ادرار به همراه بوی بد و ناخوشایند
• درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
• درد در ناحیه تحتانی شکم یا زیر ناف
• نیاز به ادرار کردن بیشتر از حد معمول

در صورت بروز هر یک از علائم و نشانه های بالا سریعا با پزشک متخصص خود تماس بگیرید و اگر قادر به برقراری تماس با پزشک خود نبودید، حتما به صورت حضوری به پزشک عمومی مراجعه کنید.

احتباس ادراری حاد

تعداد اندکی از مردان بعد از انجام بیوپسی پروستات، قادر به دفع ادرار نیستند که به این حالت احتباس ادرار گفته می شود. دلیل بروز این اتفاق این است که بعد از نمونه برداری پروستات دچار تورم شده و ادرار کردن فرد را با مشکل مواجه می کند. احتمال بروز احتباس ادرای حاد در بیمارانی که از بیوپسی شبکه ای برای نمونه برداری پروستات خود استفاده کردند، بیشتر از افرادی است که از بیوپسی های دیگر استفاده می کنند، زیرا در این روش بخاطر گرفتن نمونه های بیشتر، پروستات دچار تورم بیشتری می شود. پزشک قبل از مرخص شدن بیمار مشکل دفع ادرار را بررسی می کند و در صورتی که فرد قادر به دفع ادرار نباشد باید از سوند در منزل استفاده کند. سوند یک لوله نازک می باشد که برای خارج کردن ادرار از بدن به مثانه بیمار وصل می شود.

مشکلات جنسی

بعد از بیوپسی می توانید رابطه جنسی برقرار کنید، اما تا متوقف شدن خونریزی برای جلوگیری از بیماری های مقاربتی باید حتما از کاندوم استفاده کنید. تعداد کمی از بیماران پس از نمونه برداری دچار مشکلات نعوظ در آلت تناسلی می شوند که این مشکل در صورتی اتفاق می افتد که در حین بیوپسی عصب کنترل نعوظ آلت آسیب دیده باشد. این مشکل شایع نمی باشد و معمولا بعد از دو ماه رفع می شود. شما می توانید با پزشک خود در این رابطه مشورت کنید تا نگرانی شما برطرف گردد.

اگر جواب نمونه برداری پروستات مثبت شد چه باید کرد؟

اولین چیزی که هر فرد را در این رابطه شوکه می کند که نتیجه آزمایش هایش، سلول های سرطانی را نشان داده باشد و جواب نمونه برداری مثبت باشد. به گونه ای که افراد در این مواقع حتی به درستی توضیحات پزشک را متوجه نمی شوند. شما باید یکی از دوستان یا اعضای خانواده خود را برای گرفتن نتایج با خود ببرید، زیرا این افراد نقش مهمی در طول درمان شما ایفا می کنند و شما را پشتیبانی خواهند کرد. تمام سؤالاتی که ذهن شما را درگیر می کند روی یک برگه یادداشت کنید تا از پزشک خود بپرسید و همین کار استرس شما را کاهش خواهد داد.

اگر جواب نمونه برداری پروستات منفی شد چه باید کرد؟

پزشک نتایج سایر آزمایشات شما را بررسی می کند تا بتواند در مورد اقدامات بعدی بهترین تصمیم را بگیرد. اگر چنانچه پزشک احتمال دهد که سرطان پروستات دارید اما در نمونه برداری شما، تومورهای سرطانی را مشاهده نکند، در این صورت ممکن است به شما توصیه کند که MRI انجام دهید. اما باید به این نکته توجه داشته باشید که به طور مرتب باید آزمایش PSA را انجام دهید تا پزشک از تغییراتی که در آینده در غده پروستات شما ایجاد می شود، اطلاع داشته باشد و راهنمایی های لازم را به شما بکند.

جمع بندی

نمونه برداری یا بیوپسی یکی از راه های تشخیص سرطان پروستات می باشد که به پزشک در صورت وجود سرطان، تعیین گسترش آن و تعیین بهترین گزینه درمانی کمک می کند. با انجام بیوپسی وجود توده های سرطانی دقیق تر و مطمئن تر تشخیص داده می شوند. کلینیک کانسر پردیس شیراز با بهره مندی از کادر مجرب، دستگاه ها و تجهیزات پیشرفته در خدمت شما عزیزان می باشد تا در این راستا شما را همراهی کند و بهبودی و تندرستی را برای شما به ارمغان بیاورد.