برای شناخت علائم سرطان خون اجازه بدهید ابتدا این نوع سرطان، از انواع سرطان را بهتر بشناسیم. سرطان خون یا لوسمی، سرطان بافت های خون ساز بدن از جمله مغز استخوان و سیستم لنفاوی است. انواع بسیاری از سرطان خون وجود دارد. همچنین، سرطان خون در کودکان نیز شایع می باشد. سرطان خون معمولاً گلبول های سفید خون را درگیر می کند. گلبول های سفید خون شما مبارزان قدرتمند عفونت هستند که به طور طبیعی در بدن رشد می کنند و تقسیم می شوند، زیرا بدن شما به آنها احتیاج دارد. اما در افراد مبتلا به سرطان خون، مغز استخوان، گلبول های سفید خون غیرطبیعی تولید می کند که عملکرد صحیحی ندارند.

علائم سرطان خون بسته به نوع آن می تواند متفاوت باشد. حتی ممکن است در مراحل اولیه، هیچ گونه علائمی را مشاهده نکنید.  برخ از این علائم شامل کاهش وزن ناگهانی، درد استخوان و مفصل و خونریزی یا کبودی آسان باشد. سایر علائم هشدار دهنده زودرس سرطان خون عبارتند از:

• تب، لرز
• خستگی، ضعف
• از دست دادن اشتها
• عرق شبانه
• ناراحتی شکمی
• سردرد
• تنگی نفس
• عفونت های مکرر
• پتشیا (لکه های قرمز کوچک زیر پوست)

علائم و نشانه های سرطان خون با توجه به مرحله بندی لوسمی متفاوت می باشد. بسیاری از افراد غالباً در مراحل اولیه ابتلا به انواع خاصی از سرطان خون علائمی را تجربه نمی کنند یا علائم به آرامی بروز می کنند. لوسمی میلوئید حاد (AML) و لوسمی لنفوسیتی حاد (ALL) از انواع سرطان خون می باشند که خیلی سریع تر پیشرفت می کنند و علائم ممکن است سریع تر از لوسمی مزمن تشدید شوند. در این مطلب، به علائم و نشانه ها و عوامل خطر سرطان خون خواهیم پرداخت.

علائم هشدار دهنده سرطان خون

علائم سرطان خون اغلب بسته به نوع سرطان خون تشخیص داده شده، متفاوت است. برخی از علائم مانند تعریق شبانه، تب، خستگی و احساس درد مانند علائم آنفولانزا است. برخلاف علائم آنفولانزا که به طور کلی با بهبود شما فروکش می کند، علائم سرطان خون به طور کلی بیش از دو هفته طول می کشد و ممکن است شامل کاهش وزن ناگهانی، درد استخوان و مفصل و خونریزی یا کبودی آسان باشد. سایر علائم هشدار دهنده زودرس سرطان خون عبارتند از:

• تب، لرز
• خستگی، ضعف
• از دست دادن اشتها
• عرق شبانه
• ناراحتی شکمی
• سردرد
• تنگی نفس
• عفونت های مکرر
• پتشیا (لکه های قرمز کوچک زیر پوست)

از آنجا که برخی شرایط به عنوان عوارض جانبی بیماری رخ می دهد، موارد زیر ممکن است علائم سرطان خون باشد:

کم خونی: تعداد کم گلبول های قرمز خون. سلول های قرمز خون اکسیژن را به اطراف بدن منتقل می کنند. این وضعیت ممکن است منجر به ضعف، خستگی یا تنگی نفس شود.

لکوپنی: تعداد کم گلبول های سفید خون. کاهش تولید لکوسیت های عملکردی (گلبول های سفید خون) دفاع ایمنی بدن را تضعیف می کند که ممکن است شما را مستعد ابتلا به عفونت کند.

ترومبوسیتوپنی: تعداد پلاکت خون پایین. پلاکت ها سلول های خونی هستند که مسئول لخته شدن خون هستند. کمبود پلاکت خون ممکن است منجر به کبودی یا خونریزی آسان شود.

تورم غدد لنفاوی: در بعضی موارد، علائم سرطان خون ممکن است تورم قابل توجه گردن، زیر بغل یا کشاله ران باشد. این اتفاق زمانی رخ می دهد که سرطان خون به غدد لنفاوی گسترش یافته است.

بزرگ شدن کبد یا طحال: تجمع سلول های غیرطبیعی خون در کبد یا طحال ممکن است باعث احساس سیری (از دست دادن اشتها) یا تورم در سمت چپ و بالای شکم شود.

علائم این سرطان از سایت bloodcancer به شرح زیر است:

Blood cancer symptoms include:

• Weight loss that is unexplained
• Bruising or bleeding that is unexplained
• Lumps or swellings
• Shortness of breath (breathlessness)
• Drenching night sweats
• Infections that are persistent, recurrent or severe
• Fever (38°C or above) that is unexplained
• Rash or itchy skin that is unexplained
• Pain in your bones, joints or abdomen (stomach area)
• Tiredness that doesn’t improve with rest or sleep (fatigue)
• Paleness (pallor)

اولین علائم سرطان خون

اولین علائم سرطان خون می تواند مبهم باشد، به همین دلیل به آنها "علائم خاموش" می گویند. این علائم می توانند شبیه به سایر بیماری های رایج مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا باشند، بنابراین تشخیص آنها دشوار است. برخی از شایع ترین علائم اولیه سرطان خون عبارتند از:

• خستگی: خستگی علامت شایع بسیاری از بیماری ها است، اما در مورد سرطان خون می تواند شدید و مداوم باشد. ممکن است حتی پس از استراحت کافی نیز احساس خستگی کنید.
• تب: تب بدون دلیل می تواند نشانه ای از عفونت یا سرطان خون باشد.
• لرز: لرز همراه با تب می تواند نشانه عفونت یا سرطان خون باشد.
• کبودی یا خونریزی آسان: اگر به راحتی کبود می شوید یا بدون دلیل لثه یا بینی‌تان خونریزی می کند، می تواند نشانه ای از مشکل در لخته شدن خون شما باشد، که ممکن است نشانه ای از سرطان خون باشد.
• تورم غدد لنفاوی: غدد لنفاوی گره های کوچکی هستند که در سراسر بدن شما قرار دارند و به مبارزه با عفونت کمک می کنند. اگر غدد لنفاوی خود را بدون درد، بزرگ شده احساس می کنید، می تواند نشانه ای از سرطان خون باشد.
• عفونت های مکرر: اگر به طور مکرر دچار عفونت هایی مانند عفونت گوش، عفونت ریه یا عفونت پوست می شوید، می تواند نشانه ای از ضعف سیستم ایمنی شما باشد و این می تواند نشانه ای از سرطان خون باشد.
• درد استخوان یا مفاصل: درد استخوان یا مفصل می تواند نشانه ای از مشکلات مختلفی از جمله سرطان خون باشد.
• کاهش وزن بدون دلیل: اگر بدون تلاش برای کاهش وزن، وزن کم می کنید، می تواند نشانه ای از سرطان خون یا بیماری دیگری باشد.
• تعریق شبانه: تعریق شدید در شب می تواند نشانه ای از عفونت یا سرطان خون باشد.

اگر هر یک از این علائم را تجربه می کنید، مهم است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام سرطان خون شانس موفقیت درمان را افزایش می دهد.

به یاد داشته باشید که همه افراد مبتلا به سرطان خون این علائم را تجربه نمی کنند و برخی از افراد ممکن است علائم دیگری داشته باشند. اگر نگران هستید که ممکن است در معرض خطر ابتلا به سرطان خون باشید، با پزشک خود صحبت کنید. آنها می توانند در مورد خطر ابتلا به شما کمک کنند و آزمایشاتی را برای بررسی سرطان خون انجام دهند.

علائم سرطان خون بدخیم

علاوه بر علائم شایع ذکر شده در بالا، برخی از علائم خاص نیز وجود دارد که ممکن است با انواع خاصی از سرطان خون بدخیم مرتبط باشد. برخی از علائم خاص سرطان خون بدخیم عبارتند از:

• سرطان خون میلوئید حاد (AML): این نوع سرطان خون با ضعف، تنگی نفس و خونریزی لثه یا بینی مشخص می شود.
• سرطان خون لنفوسیتی حاد (ALL): این نوع سرطان خون با تورم غدد لنفاوی، تب و درد استخوان یا مفاصل مشخص می شود.
• سرطان خون میلوئید مزمن (CML): این نوع سرطان خون با خستگی، تعریق شبانه و کاهش وزن مشخص می شود.
• سرطان خون لنفوسیتی مزمن (CLL): این نوع سرطان خون معمولاً در مراحل اولیه هیچ علامتی ندارد، اما با پیشرفت بیماری ممکن است خستگی، تورم غدد لنفاوی و کاهش وزن را تجربه کنید.

علائم سرطان خون در آزمایش CBC

آزمایش خون کامل (CBC) آزمایشی است که تعداد و انواع سلول های خونی شما را اندازه گیری می کند. این آزمایش می تواند برای کمک به تشخیص سرطان خون و سایر بیماری های خونی استفاده شود. در حالی که هیچ واحدی در CBC برای سرطان خون وجود ندارد، چندین مورد که ممکن است نشان دهنده این بیماری باشد را در ادامه بررسی می کنیم. این موارد عبارتند از:

• تعداد کم گلبول های سفید خون (WBC): گلبول های سفید خون به مبارزه با عفونت کمک می کنند. اگر تعداد گلبول های سفید خون شما کم باشد، ممکن است در معرض خطر ابتلا به عفونت باشید.
• تعداد زیاد گلبول های سفید خون: برخی از انواع سرطان خون باعث می شود تعداد گلبول های سفید خون شما بیش از حد افزایش یابد.
• تعداد کم گلبول های قرمز خون (RBC): گلبول های قرمز خون اکسیژن را در سراسر بدن شما حمل می کنند. اگر تعداد گلبول های قرمز خون شما کم باشد، ممکن است کم خونی داشته باشید، که می تواند باعث خستگی و تنگی نفس شود.
• تعداد زیاد گلبول های قرمز خون: برخی از انواع سرطان خون باعث می شود تعداد گلبول های قرمز خون شما بیش از حد افزایش یابد.
• تعداد کم پلاکت: پلاکت ها به لخته شدن خون کمک می کنند. اگر تعداد پلاکت های شما کم باشد، ممکن است به راحتی کبود شوید یا خونریزی کنید.

اگر نتایج CBC شما غیرطبیعی باشد، پزشک شما ممکن است آزمایشات دیگری را برای بررسی سرطان خون یا سایر بیماری های خونی انجام دهد. مهم است که به یاد داشته باشید که CBC غیرطبیعی همیشه به معنای ابتلا به سرطان خون نیست.

شرایط دیگر نیز می تواند باعث نتایج غیرطبیعی CBC شود. اگر نگران نتایج CBC خود هستید، با پزشک مشورت کنید.

عوامل خطر سرطان خون

هر ساله بیش از 60،000 نفر مبتلا به سرطان خون می شوند. خطر ابتلا به سرطان خون با افزایش سن افزایش می یابد، اما این بیماری ممکن است در افراد زیر 20 سال و کودکان نیز رخ دهد.

چه عواملی باعث سرطان خون می شوند؟

سرطان خون هنگامی ایجاد می شود که DNA در سلول های خونی به نام لکوسیت ها جهش یا تغییر کند و توانایی کنترل و تقسیم را از بین ببرد. در برخی موارد، این سلول های جهش یافته از سیستم ایمنی بدن فرار کرده و خارج از کنترل رشد می کنند و سلول های سالم را در جریان خون از بین می برند. اگرچه ممکن است علت دقیق سرطان خون فرد مشخص نباشد، عوامل خطر خاصی از جمله قرار گرفتن در معرض اشعه با این بیماری در ارتباط هستند. عوامل خطر شناخته شده برای سرطان خون عبارتند از:

عوامل خطر عمومی سرطان خون

جنسیت: مردان بیش از زنان به سرطان خون مبتلا می شوند.

سن: خطر سرطان خون با افزایش سن افزایش می یابد. میانگین سن بیمار مبتلا به لوسمی میلوئید حاد (AML)، لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) یا لوسمی میلوئیدی مزمن (CML)، سن 65 سال و بالاتر است. با این حال، بیشتر موارد لوسمی لنفوسیتی حاد (ALL)  در افراد زیر 20 سال رخ می دهد. میانگین سن یک بیمار ALL در هنگام تشخیص، 15 سال است.

اختلالات خونی: برخی از اختلالات خونی، از جمله اختلالات مزمن میلوپرولیفراتیو مانند پلی سیتمی ورا، میلوفیبروز ایدیوپاتیک و ترومبوسیتوپنی ضروری، احتمال ابتلا به AML را افزایش می دهد.

سابقه خانوادگی: بیشتر لوسمی ها هیچ پیوند خانوادگی ندارند. با این حال، اگر شما از بستگان درجه یک بیمار مبتلا به CLL هستید یا اگر دوقلوی یکسانی دارید که مبتلا به AML یا ALL هستند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری باشید.

سندرم های مادرزادی: به نظر می رسد برخی سندرم های مادرزادی شامل سندرم داون، کم خونی فانکونی، سندرم بلوم، آتاکسی-تلانژکتازی و سندرم بلکفان-دیاموند خطر بروز AML را افزایش می دهند.

تأثیر سبک زندگی در ابتلا به سرطان خون

سیگار کشیدن: اگرچه ممکن است سیگار کشیدن دلیل اصلی سرطان خون نباشد، اما کشیدن سیگار خطر ابتلا به AML را افزایش می دهد.

سایر شرایط موثر در ابتلا به سرطان خون

تابش: قرار گرفتن در معرض تابش پر انرژی (به عنوان مثال ، انفجار بمب اتمی) و قرار گرفتن در معرض تابش کم انرژی از میدان های الکترومغناطیسی (به عنوان مثال ، خطوط برق)

مواد شیمیایی: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض برخی از آفت کش ها یا مواد شیمیایی صنعتی مانند بنزن به عنوان یک خطر برای سرطان خون در نظر گرفته می شود.

میدان های الکترومغناطیسی: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض موقعیت هایی مانند زندگی در نزدیکی خطوط برق، ممکن است خطر ابتلا به ALL را در فرد افزایش دهد.

درمان های قبلی سرطان: انواع خاصی از شیمی درمانی و پرتودرمانی برای سایر سرطان ها از عوامل خطر لوسمی محسوب می شوند.

علائم سرطان خون در زنان

انواع مختلفی سرطان خون وجود دارد و علائم بسته به نوع می‌تواند متفاوت باشد. برخی از اولین علائم سرطان خون در زنان عبارتند از:

• خستگی
• تب
• لرز
• کبودی یا خونریزی آسان
• تورم غدد لنفاوی 
• عفونت‌های مکرر 
• درد استخوان یا مفاصل
• کاهش وزن 
• تعریق شبانه

اگر هر کدام از این علائم را تجربه می‌کنید، مهم است که برای تشخیص به پزشک مراجعه کنید. سرطان خون می تواند قابل درمان باشد و تشخیص زودهنگام، شانس بهبود را بالا می برد. در اینجا برخی از عوامل خطر خاص برای سرطان خون در زنان آورده شده است:

• سن: سرطان خون در زنان مسن‌تر شایع‌تر است.
• سابقه خانوادگی: اگر سابقه خانوادگی سرطان خون دارید، در معرض خطر بیشتری هستید.
• برخی از شرایط پزشکی: برخی از شرایط پزشکی، مانند سندرم داون و بیماری خودایمنی، می‌توانند خطر ابتلا به سرطان خون را افزایش دهند.
• قرارگیری در معرض مواد شیمیایی خاص: قرارگیری در معرض برخی مواد شیمیایی، مانند بنزن و اشعه یونیزان، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان خون را افزایش دهد.

اگر در معرض هر کدام از این عوامل خطر هستید، با پزشک خود در مورد روش‌های کاهش خطر خود صحبت کنید.

جمع بندی

سرطان خون یکی از بیماری هایی است که ممکن است در هر سن و سالی رخ دهد، حتی در سنین پایین و کودکی. این سرطان می تواند در مراحل اولیه هیچ گونه نشانه ای نداشته باشد یا اینکه علائم به آرامی بروز پیدا کنند. مگر انواع خاصی از این بیماری که از رشد سریع تری برخوردار هستند که به تبع آن نیز علائم سریع تر بروز پیدا می کنند. شناخت علائم سرطان خون می توان به شما در تشخیص سریع تر بیماری کمک کند. در این مطلب، در کنار علائم و نشانه ها، به عوامل خطر سرطان خون نیز پرداختیم تا با آگاهی از آنها و کمتر قرار گرفتن در معرض این خطرات بتوانید از ابتلا به این بیماری تا حدی پیشگیری نمایید. با این حال در صورت مشاهده هر گونه علائمی می توانید با مراجعه با انستیتو کانسر پردیس شیراز، از امکانات این مرکز درمان سرطان بهره مند شده و اقدامات لازم را پیگیری نمایید.