سرطان خون، سرطان سلول های خونی است که از مغز استخوان شروع می شود. آمار نشان می دهد که هر ساله 2000 تا 3000 کودک، به سرطان خون مبتلا می شوند. می توان گفت سرطان خون در کودکان، شایع ترین سرطان دوران کودکی در ایالات متحده است. طبق انجمن سرطان آمریکا، هیچ روش شناخته شده ای برای جلوگیری از بیشتر سرطان هایی که کودکان را درگیر می کند، وجود ندارد. از آنجا که اکثر بزرگسالان و کودکان مبتلا به سرطان خون فاکتورهای واقعی شناخته شده ای ندارند، پیشگیری در ایجاد سرطان خون در کودکان نامشخص است.

اکثر کودکان مبتلا به سرطان خون هیچ عامل خطر شناخته شده ای ندارند، بنابراین هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از بروز سرطان خون وجود ندارد.

اگر چه با تغییر در شیوه زندگی (مانند ترک سیگار) می توان خطر بسیاری از سرطان های بزرگسالان را کاهش داد، اما در حال حاضر هیچ راه شناخته شده ای برای جلوگیری از اغلب سرطان های دوران کودکی وجود ندارد. با این حال، می توانید جهت پیشگیری از سرطان خون در کودکان، راههای زیر را امتحان کنید، به این امید که موثر واقع شود.

راههای پیشگیری از سرطان خون در کودکان

پیشگیری از عوامل خطر بالقوه

کودک خود را از دوزهای بالای اشعه دور نگه دارید. مطالعات نشان می دهد افرادی که در معرض دوز بالای اشعه قرار دارند در معرض خطر سرطان خون قرار دارند. قرار گرفتن در معرض اشعه بمب اتمی در هیروشیما، احتمال ابتلا به سرطان خون را به طرز چشمگیری افزایش داد.

حتی دوزهای کم اشعه در اشعه ایکس، سی تی اسکن یا رادیوتراپی احتمال ابتلا به سرطان خون را افزایش می دهد. بنابراین، باید تا حد امکان از قرار گرفتن مکرر در معرض این آزمایشات و درمان ها خودداری کنید. متخصصان مراقبت های بهداشتی باید در جلوگیری از قرار گرفتن در معرض تابش غیر ضروری بیماران احساس مسئولیت داشته باشند.

از قرار دادن کودک در معرض بنزن خودداری کنید. بنزن یک پایه شیمیایی برای تولید مواد شیمیایی دیگر مانند بنزین، روان کننده ها و سموم دفع آفات است. بنزن بوی شیرینی را به همراه دارد که پس از استنشاق می توان آن را به راحتی جذب کرد. همچنین، می تواند در اثر قرار گرفتن روی پوست، در آن نفوذ کند. میزان سرطان خون، به ویژه AML، در افراد در معرض بنزن بیشتر است.

از کار در مکانهایی که در معرض مکرر بنزن هستند، مانند ایستگاه های بنزین و کارخانه های سیگار خودداری کنید. مقررات جدید ایمنی باعث کاهش محتوای بنزن در محصولاتی مانند بنزین شده است.

از کشیدن سیگار یا استعمال دخانیات در اطراف کودک خودداری کنید. سیگار کشیدن باعث قرار گرفتن در معرض بنزن می شود زیرا بنزن در دود سیگار منتشر می شود. سایر مواد شیمیایی رادیواکتیو نیز در سیگار یافت می شود. بهترین توصیه برای افراد سیگاری این است که اکنون سیگار را ترک کنند و زندگی دیگران را نیز نجات دهند. برای افراد غیر سیگاری از دود سیگار به هر قیمتی خودداری کنید.

مراقب خطرات مرتبط با انواع خاصی از شیمی درمانی باشید. کودکانی که به دلیل سایر اشکال سرطان تحت شیمی درمانی قرار دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان ثانویه مانند لوسمی میلوئید حاد هستند که در طی 5-10 سال درمان ایجاد می شود.

عوامل آلکیل کننده اغلب عامل سرطان ثانویه ناشی از شیمی درمانی هستند. این دارو یک گروه آلکیل مخل را متصل می کند که به DNA سلول ها آسیب می رساند. شیوع سرطان خون با این گروه از داروها افزایش یافته است. توصیه می شود هنگام انجام شیمی درمانی، برنامه درمانی را با دقت در مورد پزشک در میان بگذارید.

در دوران بارداری الکل مصرف نکنید. برخی مطالعات نشان داده است که مادرانی که در دوران بارداری الکل مصرف می کنند ممکن است خطر ابتلا به سرطان خون را در کودک افزایش دهند.

از وضعیت سلامت کودک خود اطمینان حاصل کنید

به کودک خود یک رژیم غذایی سالم بدهید. تشویق کودکان به انتخاب غذای سالم تر، بدن آنها را قدرتمند می کند و کمتر به سرطان مبتلا می شوند. طبق مرکز سرطان MD Anderson شما می توانید گزینه های زیر را برای کمک به کودکان در تغذیه سالم امتحان کنید.

• میوه و سبزیجات مختلف را به وعده غذایی فرزند خود اضافه کنید.
• میوه ها و سبزیجات را برای میان وعده آماده کنید.
• سبزیجات را پوره کرده و به عنوان سس روی پاستاها اضافه کنید.

کودک خود را به فعالیت بیشتر تشویق کنید. ورزش بدن را در فرم خوب حفظ می کند و همچنین ایمنی کلی را بهبود می بخشد. حداقل 60 دقیقه فعالیت بدنی در برنامه روزانه کودکان خود قرار دهید.

• بازی های تلویزیونی و ویدیویی را محدود کنید.
• صبح زود دوچرخه سواری یا پیاده روی را تشویق کنید.
• برای کلاس هایی مانند بسکتبال یا کلاس های رقص بچه ها را ثبت نام کنید.

اطمینان حاصل کنید که کودک شما خواب کافی دارد. بدن در هنگام خواب بهتر بهبود می یابد. ترمیم سلول های آسیب دیده در این مدت شروع می شود تا سلامتی را بازیابی کند. خواب کافی بدن سالم و سیستم ایمنی سالمی را که برای مقابله با بیماری ها مهم است، تضمین می کند. به طور کلی کودکان به خواب زیاد احتیاج دارند. کودکان یک تا سه ساله به 12 تا 14 ساعت، کودکان چهار تا شش ساله به 10 تا 12 ساعت، کودکان هفت تا دوازده ساله به 10 تا 11 ساعت و نوجوانان به 8 تا 9 ساعت نیاز دارند.

به نشانه ها توجه داشته و زود آنها را تشخیص دهید

به دنبال علائم سرطان خون باشید. خستگی یکی از شایع ترین علائم سرطان خون در کودکان است. رنگ پریدگی صورت و پوست و تنفس دشوار ممکن است همراه با خستگی باشد. این علائم نشان می دهد که گلبول های قرمز مقدار کافی اکسیژن را به بقیه بدن منتقل نمی کنند. ریه ها، سایر اندام های حیاتی و عضلات با تحرک بیشتر، کمبود اکسیژن را جبران می کنند.

از تب مداوم آگاه باشید. تب در واقع از بدن در برابر فرآیندهای مضر درون محافظت می کند. مبارزه مداوم بدن با سلول های سرطان خون باعث تب مداوم می شود.

از کودک خود بپرسید آیا درد استخوان را تجربه می کند یا خیر. مغز استخوان هسته بافت نرم داخل استخوان است. درد استخوان نتیجه اشباع شدن مایه های استخوانی با سلول های سرطان خون است.

به دنبال کبودی و خونریزی آسان باشید. کبودی آسان، خونریزی مکرر لثه ها و بینی، لکه های قرمز پوست را مشخص کنید. اینها علائم مقادیر کم پلاکت طبیعی در بدن است.

به توده های نرم و کوچک زیر پوست توجه کنید. توده های نرم و کوچک ممکن است در هر قسمت از بدن دیده شود. توده ها محصولات جانبی سلولهای لوسمیک هستند که در ناحیه آسیب دیده تراوش می کنند.

مراقب از دست دادن اشتها باشید. طحال گورستان سلول های مرده خون است. سرطان خون میزان مرگ سلول های خونی را افزایش داده و طحال را دچار گرفتگی می کند. در نتیجه، طحال بزرگ می شود. نزدیک بودن طحال به معده در از دست دادن اشتها نقش دارد.

هرگونه کاهش وزن را پیگیری کنید. نبرد شدید بدن در برابر سرطان خون باعث تحریک سلول های التهابی می شود. یک سلول التهابی فاکتور نکروز تومور (کاکتین) نام دارد. کاکتین مسئول کاهش وزن است.

به دنبال توده هایی در کشاله ران، زیر بغل و گردن باشید. توده ها نشان دهنده تورم غدد لنفاوی است. غدد لنفاوی پلیس بدن هستند. آنها باکتری ها، ویروس ها و مواد خارجی ناخواسته مانند سلول های سرطانی را بازداشت کرده و آنها را برای حذف پرایم می کنند. در این حالت غدد لنفاوی سلول های لوسمی را به دام می اندازند و سعی در از بین بردن آنها دارند.

هر گونه درد در سمت چپ شکم را شناسایی کنید. طحال بیش از حد کشیده و بزرگ می شود و منجر به ایجاد درد می شود. این امر اغلب در سمت چپ شکم که معمولاً طحال در آن قرار دارد گزارش می شود.

جمع بندی

همانطور که می دانید سرطان خون، یکی از انواع شایع سرطان در کودکان می باشد.  رخ دادن سرطان در کودکان و نوجوانان بسیار تلخ و نگران کننده بوده و می تواند والیدن و اطرافیان را تا حد زیادی درگیر و نگران نماید. در این مطلب، سعی نمودیم تا چندین راه احتمالی پیشگیری از سرطان خون در کودکان را ذکر نماییم. اگر چه هیچ گونه راه قطعی و ثابت شده ای وجود ندارد، اما شاید به کار گیری این رهنمودها، تا اندازه ای هر چند کم موثر واقع شود. در صورتی که کودک شما به سرطان خون مبتلا شده است، می توانید جهت کسب آگاهی بیشتر در مواجهه با این بیماری، به انستیتو کانسر پردیس شیراز مراجعه نمایید.