خونریزی هنگام دفع مدفوع بدون درد، علامتی است که بسیاری آن را نادیده میگیرند یا تصور میکنند بیاهمیت است. اما واقعیت این است که همین علامت ساده میتواند نشانهای از بیماریهایی مانند بواسیر، پولیپ، شقاق خفیف یا حتی در موارد نادر، تومورهای گوارشی باشد.
گرچه در بیشتر موارد علت این خونریزی خوشخیم است، اما تشخیص قطعی فقط با بررسی پزشکی ممکن است. در این مقاله از کلینیک پردیس، علتهای شایع و مهم این نوع خونریزی را بررسی میکنیم و میگوییم چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید.
آنچه در ادامه خواهید خواند:
شایعترین علت خونریزی بدون درد: هموروئید (بواسیر)
یکی از متداولترین دلایل خونریزی مقعدی بدون درد، هموروئید یا بواسیر داخلی است. در این حالت، رگهای داخلی مقعد دچار تورم میشوند و هنگام دفع مدفوع ممکن است چند قطره خون روشن روی مدفوع یا دستمال مشاهده شود. چون بواسیر داخلی درون کانال مقعد قرار دارد، معمولاً با دردی همراه نیست. یبوست مزمن، کمتحرکی و رژیم غذایی کمفیبر از عوامل مؤثر در ایجاد یا تشدید بواسیر به شمار میروند.
بیشتر بدانید: در این مقاله، تفاوتهای مهم بین بواسیر و سرطان مقعدی را بررسی کردهایم و توضیح دادهایم چه علائمی نیاز به بررسی پزشکی دارند.
ترک یا شقاق خفیف مقعدی؛ عامل دیگر خونریزی بدون درد
شقاق مقعدی معمولاً با درد زیادی همراه است، اما در مواردی که ترک سطحی باشد یا تازه ایجاد شده باشد، ممکن است فرد تنها متوجه خونریزی شود و درد خاصی احساس نکند. این خون معمولاً روشن است و مقدار آن کم است. یبوست، زور زدن زیاد یا دفع مدفوع سفت از جمله عوامل اصلی ایجاد شقاق هستند.
پولیپ یا تومور روده؛ علامت خاموشی که نباید نادیده گرفت
گاهی خونریزی مقعدی بدون درد میتواند نشانهای از وجود پولیپ یا حتی تومور در روده بزرگ باشد. بیشتر پولیپها علائمی ندارند و فقط در غربالگری یا کولونوسکوپی تشخیص داده میشوند، اما برخی از آنها ممکن است خونریزی خفیف ایجاد کنند. اگر بالای ۴۵ سال سن دارید، سابقه خانوادگی سرطان روده دارید یا با تکرار این نوع خونریزی مواجه هستید، مراجعه به متخصص گوارش برای بررسیهای بیشتر ضروری است.
بیشتر بدانید: برخی پولیپها خوشخیماند، اما بعضی دیگر میتوانند زمینهساز سرطان باشند؛ برای شناخت بهتر پولیپ و سرطان روده بزرگ این مطلب را از دست ندهید.
دیورتیکول روده؛ خونریزی ناگهانی و بدون هشدار
دیورتیکولها کیسههای کوچکی هستند که معمولاً در بخشهایی از روده بزرگ، بهویژه در افراد میانسال و سالمند، ایجاد میشوند. در صورت پارگی یکی از رگهای خونی اطراف این کیسهها، ممکن است فرد با خونریزی گوارشی شدید اما بدون درد مواجه شود. این نوع خونریزی معمولاً بهصورت ناگهانی بروز میکند، ممکن است مقدار آن زیاد باشد و اغلب بدون علامت هشداردهنده قبلی رخ میدهد. مشاهده خون روشن یا وجود لخته در مدفوع میتواند از نشانههای این وضعیت باشد. در چنین مواردی، مراجعه سریع به پزشک یا بخش اورژانس توصیه میشود.
بیشتر بدانید: اگر بالای ۴۵ سال هستید، انجام آزمایش کولورکتال یکی از توصیههای مهم پزشکی برای پیشگیری از سرطان روده است.
خونریزی گوارشی فوقانی؛ گاهی با مدفوع تیره یا مخلوط با خون
گرچه معمولاً خونریزیهای دستگاه گوارش فوقانی (مثل معده یا دوازدهه) با درد، تهوع یا استفراغ خونی همراه هستند، اما در برخی موارد ممکن است تنها علامت، تغییر رنگ مدفوع یا مشاهده خون در آن باشد. اگر منشأ خونریزی در بخشهای بالاتر دستگاه گوارش باشد، معمولاً خون در مسیر عبور از روده تیره شده و مدفوع به رنگ قیر یا قهوهای بسیار تیره درمیآید. در موارد نادر، اگر سرعت خونریزی زیاد باشد، خون روشن هم ممکن است در مدفوع دیده شود. چنین شرایطی نیازمند بررسی فوری از سوی متخصص گوارش است.
آیا استرس و سبک زندگی نقشی دارند؟
بله، استرس و سبک زندگی میتوانند نقش مهمی در بروز یا تشدید خونریزی هنگام دفع مدفوع بدون درد، نقش داشته باشند. استرس مزمن با تأثیر بر سیستم عصبی دستگاه گوارش، ممکن است حرکات طبیعی روده را مختل کرده و موجب یبوست یا اسهال شود. یبوست مکرر بهخصوص با افزایش فشار هنگام دفع، میتواند زمینهساز بروز هموروئید یا شقاق شود که از علل شایع خونریزی هستند.
از سوی دیگر، سبک زندگی کمتحرک، تغذیه کمفیبر، مصرف ناکافی مایعات، خواب نامنظم و نشستنهای طولانیمدت نیز از عواملی هستند که سلامت دستگاه گوارش را تهدید میکنند. این شرایط با افزایش احتمال التهاب، اختلال در حرکات روده و سفت شدن مدفوع میتوانند خطر آسیب به ناحیه مقعد را بالا ببرند.
بنابراین، اصلاح سبک زندگی، داشتن تحرک روزانه، مصرف غذاهای پرفیبر، کنترل استرس و نوشیدن آب کافی، میتواند در پیشگیری از خونریزی مقعدی و بهبود سلامت گوارش نقش مؤثری ایفا کند.
اگر درباره علائم سرطان روده سوال دارید یا به دنبال نشانههای هشداردهنده هستید، این مقاله اطلاعات دقیقی به شما میدهد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در بسیاری از موارد، خونریزی خفیف و بدون درد ممکن است ناشی از مشکلات سادهای مانند بواسیر یا ترک خفیف مقعدی باشد. اما اگر این خونریزی تکرار شود، حجم آن زیاد باشد، با علائمی مانند کاهش وزن، ضعف، کمخونی، تغییر در شکل یا دفعات مدفوع، یا سابقه خانوادگی بیماریهای گوارشی همراه باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد.
همچنین در صورتی که خون بهصورت تیره یا مخلوط با لخته مشاهده شود، یا همزمان علائم سیستمیک مانند تب، تهوع، یا دلدرد شدید وجود داشته باشد، بررسیهای تخصصی از جمله کولونوسکوپی و آزمایشهای دقیقتر ضرورت پیدا میکند.
بیشتر بدانید: بسیاری از افراد نمیدانند چه زمانی خون در مدفوع میتواند هشداردهنده باشد؛ در این مقاله به رابطه احتمالی خونریزی مقعدی و سرطان روده پرداختهایم.
جمعبندی
خونریزی هنگام دفع مدفوع بدون درد علامتی است که در اغلب موارد ناشی از بیماریهای خوشخیم مانند بواسیر، شقاق یا پولیپهای روده است. با این حال، تکرار آن، تغییر در ماهیت خون، یا همراهی با علائم دیگر میتواند زنگ خطری برای وجود مشکلات جدیتر در دستگاه گوارش باشد.
شناخت علل شایع، اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی، و مراجعه بهموقع به پزشک متخصص، بهترین راه برای پیشگیری از عوارض احتمالی و اطمینان از سلامت روده است. در صورت مشاهده خون در مدفوع بدون احساس درد توصیه میشود آن را جدی گرفته و پیگیری تشخیص پزشکی را به تعویق نیندازید.
سوالات متداول درباره خونریزی هنگام دفع مدفوع بدون درد
آیا خونریزی بدون درد همیشه نشانه بواسیر است؟
نه، بواسیر یکی از دلایل شایع است، اما پولیپ، شقاق خفیف، دیورتیکول و حتی برخی بیماریهای گوارشی نیز میتوانند علت باشند.
اگر فقط یکبار خون در مدفوع دیدم، باید نگران باشم؟
اگر این اتفاق فقط یکبار و بدون علائم دیگر رخ داده، معمولاً جای نگرانی نیست. اما در صورت تکرار، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
رنگ خون چه کمکی به تشخیص میکند؟
خون روشن معمولاً نشانه خونریزی از انتهای روده یا مقعد است. خون تیره یا قیری میتواند نشاندهنده خونریزی در قسمتهای بالاتر دستگاه گوارش باشد.
برای تشخیص علت خونریزی چه آزمایشهایی انجام میشود؟
پزشک ممکن است معاینه فیزیکی، تست مدفوع، آزمایش خون یا کولونوسکوپی تجویز کند.
آیا تغییر رژیم غذایی کمکی میکند؟
بله، مصرف فیبر بیشتر، آب کافی و پرهیز از یبوست تأثیر زیادی در کاهش احتمال خونریزی دارد.
آیا خونریزی مقعدی بدون درد در کودکان هم ممکن است؟
بله، اما معمولاً به دلیل یبوست یا شقاق است. بااینحال بررسی توسط پزشک توصیه میشود.
آیا استفاده از ملینها برای جلوگیری از خونریزی مؤثر است؟
در مواردی که یبوست علت اصلی باشد، مصرف ملین زیر نظر پزشک میتواند مفید باشد، اما درمان اصلی باید متناسب با علت انجام شود.
آیا خونریزی بدون درد میتواند بدون هیچ بیماری خاصی رخ دهد؟
در موارد نادر، بله. مثلاً پس از یک زور زدن شدید یا دفع مدفوع سفت. اما اگر تکرار شود، بررسی پزشکی لازم است.
بدون دیدگاه