ایمونوتراپی یا ایمنی درمانی نوعی از درمان سرطان است که به سیستم ایمنی بدن شما کمک می کند تا با سرطان مقابله کند. ایمونوتراپی از گلبول های سفید خون و اندام ها و بافت های سیستم لنفاوی تشکیل شده است. ایمونوتراپی نوعی درمان بیولوژیکی است. درمان بیولوژیکی نوعی درمان است که از مواد ساخته شده از ارگانیسم های زنده برای درمان سرطان استفاده می کند.

سیستم ایمنی سلاح قدرتمندی در برابر بیماری ها، عفونت ها و سلول های معیوب است. از آنجا که سلول های سرطانی سلول های جهش یافته بدن هستند، همیشه توسط سیستم ایمنی بدن به عنوان مهاجم شناخته نمی شوند. همچنین، سلول های سرطانی چندین روش برای فرار، خاموش کردن یا غلبه بر عملکرد سیستم ایمنی دارند. ایمنی درمانی دسته بندی گسترده ای از درمان های سرطان است که برای تحریک سیستم ایمنی بدن برای شناخت بهتر و مقابله با سرطان طراحی شده است. در ادامه خواهید خواند:

• چگونگی مقابله ایمونوتراپی با سرطان
• انواع ایمونوتراپی
• روش های انجام ایمونوتراپی
• ایمونوتراپی چند وقت یک بار انجام می شود؟
• عوارض جانبی ایمونوتراپی

سیستم ایمنی بدن به عنوان بخشی از عملکرد طبیعی خود، سلول های غیرطبیعی را شناسایی و نابود می کند و به احتمال زیاد، از رشد بسیاری از سرطان ها جلوگیری می نماید. به عنوان مثال، سلول های ایمنی گاهی در تومورها و اطراف آن یافت می شوند. این سلول ها که لنفوسیت های نفوذی به تومور یا TIL نامیده می شوند، نشانه پاسخ سیستم ایمنی به تومور است. افرادی که تومورهای آنها حاوی TIL است، وضعیت بهتری در مقایسه با افرادی دارند که تومورهای آنها حاوی TIL نیست.

حتی اگر سیستم ایمنی بدن بتواند از رشد سرطان جلوگیری کرده یا رشد آن را کند نماید، سلول های سرطانی راههایی برای جلوگیری از تخریب شدن توسط سیستم ایمنی بدن دارند. به عنوان مثال، سلول های سرطانی ممکن است:

• تغییرات ژنتیکی داشته باشند که باعث شود کمتر در سیستم ایمنی بدن دیده شوند.
• در سطح خود پروتئین هایی داشته باشند که سلول های ایمنی را غیرفعال کند.
• سلول های طبیعی اطراف تومور را تغییر دهند تا در پاسخ سیستم ایمنی به سلول های سرطانی اختلال ایجاد کنند.

این روش درمانی به سیستم ایمنی بدن کمک می کند تا بتواند عملکرد بهتری علیه سرطان داشته باشد.

مهارکننده های چک پوینت ایمنی Immune checkpoint inhibitors، داروهایی هستند که چک پوینت های ایمنی را مسدود می کنند. این چک پوینت ها بخش نرمالی از سیستم ایمنی بدن هستند و از شدت واکنش های ایمنی جلوگیری می کنند. با مسدود کردن آنها، این داروها به سلول های ایمنی اجازه می دهند تا با شدت بیشتری به سرطان پاسخ دهند.

درمان انتقال سلول های T، درمانی است که توانایی طبیعی سلول های T را برای مقابله با سرطان افزایش می دهد. در این روش درمانی، سلول های ایمنی از تومور شما گرفته می شوند. آنهایی که بیشترین فعالیت را در برابر سرطان دارند، در آزمایشگاه انتخاب شده یا تغییر داده شده اند تا بهتر به سلول های سرطانی حمله کرده، در دسته های بزرگ رشد کرده و از طریق سوزن به رگ تزریق شوند.

آنتی بادی های مونوکلونال Monoclonal antibodies، پروتئین های سیستم ایمنی ایجاد شده در آزمایشگاه هستند که برای اهداف خاص روی سلول های سرطانی طراحی شده اند. برخی از آنتی بادی های مونوکلونال سلول های سرطانی را علامت گذاری می کنند تا توسط سیستم ایمنی بدن بهتر دیده شوند و از بین بروند. چنین آنتی بادی مونوکلونالی نوعی روش ایمونوتراپی است.

واکسن های درمانی Treatment vaccines، از طریق تقویت پاسخگویی سیستم ایمنی بدن به سلول های سرطانی، علیه سرطان عمل می کند. واکسن های درمانی متفاوت از واکسن های پیشگیری کننده بیماری هستند.

تعدیل کننده های سیستم ایمنی بدن Immune system، پاسخ ایمنی بدن را در برابر سرطان افزایش می دهند. برخی از این عوامل بر قسمت های خاصی از سیستم ایمنی بدن تأثیر می گذارند، در حالی که برخی دیگر به روشی کلی تر بر سیستم ایمنی بدن تأثیر می گذارند.

داخل وریدی Intravenous: ایمونوتراپی به طور مستقیم به داخل ورید می رود

به صورت دهانی Oral: ایمونوتراپی به صورت قرص یا کپسول به بیمار داده می شود.

موضعی Topical: ایمونوتراپی به صورت کرم روی پوست مالیده می شود. این نوع ایمونوتراپی را می توان برای سرطان های پوست مورد استفاده قرار داد.

Intravesical: ایمونوتراپی به طور مستقیم وارد مثانه می شود.

• نوع سرطان شما و میزان پیشرفت آن
• نوع ایمونوتراپی
• واکنش بدن شما به درمان

ممکن است هر روز، هر هفته یا هر ماه درمان داشته باشید. برخی از انواع ایمنی درمانی به صورت دوره ای انجام می شوند. هر دوره شامل درمان و به دنبال آن، استراحت می باشد. دوره استراحت به بدن شما این فرصت را می دهد تا بهبود یابد، به ایمونوتراپی پاسخ دهد و سلول های سالم جدید بسازد.

ممکن است برای مدت طولانی تحت ایمنی درمانی باشید و عوارض جانبی در هر مرحله در طول و بعد درمان رخ دهد. پزشکان و پرستاران به طور قطعی نمی توانند بدانند که چه عوارض جانبی رخ می دهد و تا چه حد جدی است. بنابراین، بسیار مهم است که بدانید در صورت بروز مشکل بدانید باید به دنبال چه علائمی باشید و چه کاری باید انجام دهید. برخی از عوارض جانبی ایمنی درمانی شامل موارد زیر می باشد:

• درد
• تورم
• قرمزی پوست
• خارش
• جوش و دانه دانه شدن

ممکن است علائمی شبیه به آنفولانزا داشته باشید که شامل موارد زیر است:

• تب
• لرز
• ضعف
• سرگیجه
• حالت تهوع یا استفراغ
• دردهای عضلانی یا مفصلی
• خستگی
• سردرد
• مشکل تنفس
• فشار خون کم یا زیاد

دیگر عوارض جانبی ایمونوتراپی:

• تورم و افزایش وزن در اثر نگه داشتن مایعات
• تپش قلب
• اسهال
• خطر عفونت
• التهاب اندام
• گرفتگی سینوس

جمع بندی

ایمونوتراپی از روش های درمان سرطان است که به سیستم ایمنی بدن در راستای مقابله با سرطان کمک می کند. همانطور که ملاحظه نمودید ایمونوتراپی انواع مختلفی داشته و به روش های مختلفی انجام می شود. این روش درمانی نیز ممکن است مانند سایر روش های درمانی سرطان، عوارض جانبی به دنبال داشته باشد که بسته به وضعیت بیمار و نوع سرطان، نوع ایمونوتراپی و دوز آن متفاوت است. شما می توانید با مراجعه به انستیتو کانسر پردیس شیراز، نظرات پزشکان مجرب این مرکز را در این راستا جویا شده، راهنمایی های لازم را دریافت نموده و در صورت نیاز، جهت انجام ایمونوتراپی و درمان سرطان اقدام نمایید.