بهترین زمان برای انجام ماموگرافی: نکاتی که هر زن باید بداند

ماموگرافی یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای تشخیص زودهنگام سرطان سینه به شمار می‌رود. با این حال، انتخاب زمان مناسب برای انجام این تست می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر دقت نتایج و راحتی فرد در حین انجام آن داشته باشد.

بسیاری از زنان نمی‌دانند که انجام ماموگرافی در برخی بازه‌های زمانی مانند روزهای پیش از قاعدگی ممکن است با درد بیشتر یا کاهش کیفیت تصویر همراه باشد.

در این مقاله، به بررسی بهترین زمان انجام ماموگرافی، نکات آمادگی قبل از آن و عوامل مؤثر در نتیجه‌گیری دقیق‌تر می‌پردازیم تا با دیدی روشن‌تر برای انجام این غربالگری مهم تصمیم بگیرید.

بهترین زمان برای انجام ماموگرافی چه زمانی است؟

زمان انجام ماموگرافی نقش مهمی در کیفیت تصویر‌برداری و کاهش ناراحتی فرد ایفا می‌کند. توصیه می‌شود که این آزمایش در هفته اول پس از پایان قاعدگی انجام شود؛ یعنی زمانی که سینه‌ها کمترین میزان حساسیت و تورم را دارند. در این دوره، تراکم بافت پستان نیز کاهش پیدا می‌کند و همین موضوع باعث بهبود کیفیت تصاویر و افزایش دقت تشخیص می‌شود.

برعکس، هفته قبل از شروع قاعدگی معمولاً زمان مناسبی برای انجام ماموگرافی نیست، زیرا تغییرات هورمونی در این بازه باعث افزایش حساسیت و تورم بافت پستان می‌شود. در نتیجه، فرد ممکن است حین آزمایش درد بیشتری احساس کند و تصاویر به‌دست‌آمده هم وضوح کمتری داشته باشند.

همچنین در صورتی که فرد باردار، شیرده یا دارای سابقه حساسیت شدید در ناحیه پستان باشد، لازم است پیش از انجام آزمایش با پزشک مشورت شود تا زمان‌بندی دقیق‌تری بر اساس شرایط فردی در نظر گرفته شود.

وب‌سایت مرکز پزشکی hopkinsmedicine توصیه می‌کند که «سینه‌ها در هفته قبل و حین قاعدگی حساس‌تر هستند، بنابراین بهتر است ماموگرافی را یک تا دو هفته بعد از شروع پریود انجام دهید»

همین توصیه در موسسه سلامت بانوان (Office on Women’s Health) نیز آمده: «اگر هنوز پریود می‌شوید، سعی کنید از هفته قبل از پریود اجتناب کنید؛ در هفته پس از آن، سینه‌ها کمتر حساس‌اند و تصاویر واضح‌تر خواهند بود»

OSF HealthCare نیز بیان می‌کند: «برای زنان پیش‌یائسگی، بهترین زمان معمولاً یک‌هفته پس از پایان پریود است»

آمادگی‌های لازم پیش از انجام ماموگرافی

برای اینکه نتیجه‌ی ماموگرافی دقیق و قابل‌اعتماد باشه، رعایت چند نکته ساده اما مهم قبل از مراجعه ضروریه. این موارد هم کیفیت تصویرها رو بهتر می‌کنن، هم احتمال خطا یا نیاز به تکرار آزمون رو کاهش می‌دن.

1. زمان‌بندی مناسب:
اگر امکانش هست، ماموگرافی رو در هفته اول پس از پایان قاعدگی برنامه‌ریزی کنید. در این بازه، حساسیت سینه‌ها کمتره و احتمال ناراحتی حین آزمایش هم پایین‌تره.

2. استفاده نکردن از مواد آرایشی و بهداشتی در ناحیه سینه و زیربغل:
در روز انجام ماموگرافی، از دئودورانت، عطر، پودر بدن، کرم یا هر نوع لوسیون در ناحیه سینه و زیر بغل استفاده نکنید. این مواد ممکنه روی تصویر اشعه ایکس به صورت لکه ظاهر بشن و تشخیص رو سخت کنن.

3. انتخاب لباس مناسب:
پوشیدن بلوز یا تیشرتی که از بالا راحت دربیاد، به‌همراه شلوار یا دامن، کار شما رو آسون‌تر می‌کنه. چون معمولاً فقط باید لباس بالاتنه رو دربیارید.

4. همراه داشتن مدارک پزشکی قبلی:
اگر قبلاً ماموگرافی یا سونوگرافی پستان انجام دادین، حتماً تصاویر و گزارش‌های قبلی رو همراه خودتون بیارید تا پزشک بتونه روند تغییرات رو بهتر ارزیابی کنه.

5. اطلاع به پزشک در صورت بارداری یا شیردهی:
در صورتی که باردار هستید یا فکر می‌کنید ممکنه باردار باشید، حتماً این موضوع رو به تکنسین رادیولوژی اطلاع بدید. اگر شیرده هستید هم ممکنه نیاز به هماهنگی خاصی برای زمان مناسب انجام آزمایش باشه.

در این مقاله به طور کامل در مورد آمادگی لازم قبل از مامورافی توضیح دادیم: قبل از ماموگرافی چکار کنیم؟ (آمادگی های لازم جهت انجام ماموگرافی)

ماموگرافی در شرایط خاص پزشکی

در  برخی موارد، وضعیت سلامت عمومی یا سابقه پزشکی فرد می‌تونه روی زمان انجام یا نحوه تفسیر نتایج ماموگرافی تأثیر بذاره. آشنایی با این شرایط کمک می‌کنه تا فرآیند تصویربرداری با دقت بیشتری انجام بشه و احتمال نیاز به تکرار آزمون کاهش پیدا کنه.

1. مصرف داروهای هورمونی یا قرص‌های ضد بارداری:
برخی از داروها، به‌ویژه داروهای هورمونی، می‌تونن تراکم بافت پستان رو تغییر بدن. این موضوع ممکنه باعث بشه که تصاویر ماموگرافی واضح نباشن یا تشخیص توده‌ها سخت‌تر بشه. اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید، پیش از انجام ماموگرافی حتماً با پزشک مشورت کنید.

2. جراحی یا آسیب‌های اخیر در ناحیه سینه:
اگر به‌تازگی در ناحیه قفسه سینه جراحی داشتید یا دچار ضربه شده‌اید، بهتره که زمان ماموگرافی رو با مشورت پزشک به تعویق بندازید. صدمات تازه می‌تونن باعث ایجاد تغییراتی در بافت سینه بشن که ممکنه در تصویر ماموگرافی به اشتباه تفسیر بشن.

3. بیماری‌های مزمن مثل دیابت یا بیماری قلبی:
زنانی که دچار بیماری‌های مزمن هستن باید با پزشک درباره زمان‌بندی مناسب ماموگرافی مشورت کنن. این بیماری‌ها ممکنه روی وضعیت کلی بدن و بافت پستان اثر بذارن و بهتره برنامه‌ریزی دقیق‌تری براشون انجام بشه.

4. وجود پروتز سینه یا شیردهی:
در صورت داشتن پروتز یا قرار گرفتن در دوره شیردهی، شرایط خاصی باید در حین تصویربرداری رعایت بشه. اطلاع‌رسانی به رادیولوژیست یا تکنسین قبل از شروع تصویربرداری در این موارد ضروریه.

.شاید مطلب سرطان رحم برای شما باشد

آیا ماموگرافی دردناک است؟

یکی  از نگرانی‌های رایج بین زنان قبل از انجام ماموگرافی، احتمال احساس درد یا ناراحتی در حین تصویربرداری است. در واقع تجربه درد در ماموگرافی به عوامل مختلفی بستگی دارد و برای هر فرد می‌تواند متفاوت باشد.

1. فشرده‌سازی سینه‌ها در حین تصویربرداری:
برای گرفتن تصویر واضح از بافت پستان، سینه‌ها باید بین دو صفحه دستگاه فشرده شوند. این فشرده‌سازی ممکن است احساس ناخوشایندی ایجاد کند، اما معمولاً فقط چند ثانیه طول می‌کشد.

2. زمان انجام ماموگرافی و چرخه قاعدگی:
اگر ماموگرافی در هفته قبل از قاعدگی یا در روزهای ابتدایی آن انجام شود، احتمال دارد حساسیت سینه‌ها بیشتر باشد و فشرده‌سازی دردناک‌تر احساس شود. به همین دلیل، توصیه می‌شود ماموگرافی را در هفته اول بعد از پایان پریود انجام دهید.

3. اندازه و تراکم سینه‌ها:
افرادی که بافت پستان متراکم‌تری دارند یا سینه‌های بزرگ‌تری دارند، ممکن است احساس فشار بیشتری داشته باشند. البته تکنسین‌های باتجربه معمولاً می‌توانند فشرده‌سازی را به‌گونه‌ای انجام دهند که میزان ناراحتی به حداقل برسد.

4. وضعیت روحی و سطح استرس:
احساس نگرانی یا تنش پیش از آزمایش ممکن است باعث حساس‌تر شدن بدن نسبت به درد شود. اگر پیش از ماموگرافی استرس دارید، بهتر است با تکنسین صحبت کرده یا از روش‌هایی برای آرام‌سازی استفاده کنید.

5. مهارت تکنسین:
تجربه و دقت تکنسینی که ماموگرافی را انجام می‌دهد، نقش مهمی در میزان راحتی فرد دارد. تکنسین‌های آموزش‌دیده تلاش می‌کنند فرآیند تصویربرداری را در سریع‌ترین زمان ممکن و با کمترین فشار لازم انجام دهند.

در مجموع، اگرچه ممکن است ماموگرافی کمی ناراحت‌کننده باشد، اما اغلب زنان آن را قابل‌تحمل می‌دانند. به خاطر داشته باشید که این آزمایش نقش حیاتی در تشخیص زودهنگام سرطان سینه دارد و ارزش تحمل چند دقیقه ناراحتی را دارد.

پیشنهاد میکنم مقاله نقش هورمون درمانی در درمان سرطان سینه را مطالعه کنید.

بهترین زمان انجام ماموگرافی چه زمانی است؟

یکی از سوالات پرتکرار درباره ماموگرافی، این است که بهترین زمان برای انجام آن چه زمانی است تا هم درد کمتری احساس شود و هم نتیجه دقیق‌تری به دست آید. در ادامه به چند نکته مهم در این زمینه اشاره می‌کنیم:

1. هفته اول پس از اتمام پریود

همان‌طور که قبلاً گفته شد، حساسیت سینه‌ها در روزهای قبل و حین قاعدگی بیشتر است. به همین دلیل، بهترین زمان برای انجام ماموگرافی معمولاً هفته اول پس از پایان پریود است. در این زمان، بافت سینه کمتر متورم و حساس است و احتمال درد و ناراحتی کاهش می‌یابد.

2. تنظیم وقت ماموگرافی با پزشک

اگر قاعدگی نامنظم دارید یا شرایط خاص پزشکی دارید، بهتر است زمان انجام ماموگرافی را با پزشک یا تکنسین خود هماهنگ کنید تا مناسب‌ترین زمان را به شما پیشنهاد دهند.

. 3 نکات مهم قبل از ماموگرافی

• از مصرف دئودورانت، پودر یا لوسیون زیر بغل و روی سینه‌ها در روز انجام ماموگرافی خودداری کنید، چون ممکن است تصاویر را تحت تاثیر قرار دهد.
• پوشیدن لباس راحت و جداگانه برای بالا و پایین بدن کمک می‌کند راحت‌تر در زمان آزمایش آماده شوید.

چه زمانی باید ماموگرافی را شروع کرد؟

شروع انجام ماموگرافی بستگی به عوامل مختلفی مثل سن، سابقه خانوادگی، و وضعیت سلامت فرد دارد. بر اساس توصیه‌های اکثر سازمان‌های بهداشتی:

• زنان بالای 40 سال: معمولاً توصیه می‌شود هر سال یک بار ماموگرافی انجام دهند.
• زنانی با سابقه خانوادگی سرطان سینه: ممکن است پزشک انجام ماموگرافی را زودتر از 40 سال یا با فاصله زمانی کوتاه‌تر پیشنهاد دهد.
• زنانی با عوامل ریسک خاص: مثل سابقه پرتودرمانی به ناحیه قفسه سینه، پزشک ممکن است برنامه‌ریزی متفاوتی برای ماموگرافی داشته باشد.
• شروع ماموگرافی در زمان مناسب و پیگیری منظم، کلید تشخیص زودهنگام و درمان موفق سرطان سینه است.

بیشتر بدانید: درمان سرطان سینه در دوران بارداری به چه صورت است؟

سوالات متداول درباره ماموگرافی

1. آیا ماموگرافی باعث سرطان می‌شود؟

خیر، میزان اشعه استفاده شده در ماموگرافی بسیار کم است و ریسک ابتلا به سرطان را افزایش نمی‌دهد. مزایای تشخیص زودهنگام سرطان سینه بسیار بیشتر از این ریسک ناچیز است.

2. آیا همه زنان باید ماموگرافی انجام دهند؟

انجام ماموگرافی برای زنان بالای 40 سال یا کسانی که در معرض ریسک بالا هستند توصیه می‌شود. بهتر است با پزشک خود درباره نیازهای شخصی‌تان مشورت کنید.

3. هر چند وقت یک بار باید ماموگرافی انجام شود؟

معمولاً یک بار در سال برای زنان بالای 40 سال مناسب است، مگر آنکه پزشک برنامه متفاوتی توصیه کند.

4. آیا ماموگرافی در دوران بارداری یا شیردهی انجام می‌شود؟

در دوران بارداری معمولاً از ماموگرافی اجتناب می‌شود مگر در شرایط خاص و ضروری. در دوران شیردهی، ماموگرافی قابل انجام است ولی ممکن است تفسیر تصاویر کمی پیچیده‌تر باشد.

:بیشتر بدانید  انواع دستگاه های رادیو تراپی

نتیجه‌گیری

ماموگرافی یکی از مهم‌ترین ابزارهای تشخیص زودهنگام سرطان سینه است که می‌تواند جان بسیاری از زنان را نجات دهد. اگرچه ممکن است هنگام انجام آن کمی ناراحتی احساس شود، اما این درد کوتاه‌مدت در برابر فواید بزرگ آن ناچیز است. بهترین زمان برای انجام ماموگرافی معمولاً هفته اول پس از پایان قاعدگی است تا میزان ناراحتی کاهش یابد. همچنین، پیگیری منظم و شروع ماموگرافی در سن مناسب، به خصوص برای کسانی که در معرض ریسک بیشتری هستند، نقش حیاتی در حفظ سلامت سینه‌ها دارد. با رعایت نکات ساده پیش از انجام ماموگرافی و همکاری با تکنسین‌های مجرب، این فرآیند برای شما هرچه راحت‌تر خواهد بود