بعد از تشخیص سرطان سینه، پزشکان با انجام آزمایش های مختلف میزان گسترش این بیماری را در بدن فرد بررسی می کنند که به این فرآیند مرحله بندی گفته می شود. مرحله بندی سرطان سینه میزان سرطان در بدن را توصیف می کند. این کار کمک می کند تا میزان جدی بودن سرطان و بهترین روش برای درمان آن مشخص شود. اولین مرحله سرطان پستان ،مرحله 0 (کارسینومای درجا) است. سپس از مرحله (1) تا (4) متغیر است. به عنوان یک قاعده، هرچه عدد مرحله پایین تر باشد، سرطان کمتر گسترش یافته است و عدد بالاتر، مانند مرحله 4، به معنی گسترش بیشتر سرطان است.

• مرحله بندی سرطان سینه چگونه انجام می شود؟
• جزئیات سیستم مرحله بندی سرطان سینه TNM
• مثال هایی با استفاده از سیستم مرحله بندی سرطان سینه
• مثال شماره 1 مرحله بندی سرطان سینه
• مثال شماره 2 مرحله بندی سرطان سینه
• مثال شماره 3 مرحله بندی سرطان سینه

مرحله بندی سرطان سینه چگونه انجام می شود؟

پس از غربالگری پستان و تشخیص سرطان سینه، نوبت درمان سرطان سینه می رسد. سیستم مرحله بندی که اغلب برای سرطان پستان استفاده می شود، سیستم TNM کمیته مشترک سرطان آمریکا (AJCC) است. جدیدترین سیستم AJCC، از ژانویه 2018، دارای سیستم های مرحله بندی کلینیکی (c) و پاتولوژیک (p) برای سرطان پستان است:

• مرحله پاتولوژیک (مرحله جراحی نیز نامیده می شود) با بررسی بافت خارج شده در طی یک عمل تعیین می شود.

• گاهی اوقات، اگر جراحی به هیچ وجه امکان پذیر نباشد، به جای آن، مرحله بندی بالینی انجام می شود. این کار بر اساس نتایج یک معاینه فیزیکی، بیوپسی و آزمایشات تصویربرداری است. از مرحله کلینیکی برای کمک به برنامه ریزی درمانی استفاده می شود. هرچند گاهی اوقات سرطان فراتر از تخمین های مرحله بالینی گسترش یافته است و ممکن است چشم انداز بیمار را با دقت یک مرحله پاتولوژیک پیش بینی نکند.

در هر دو سیستم مرحله بندی، از 7 اطلاعات کلیدی استفاده می شود:

• وسعت (اندازه) تومور (T): سرطان چقدر بزرگ است؟ آیا به مناطق مجاور تبدیل شده است؟

• گسترش به غدد لنفاوی مجاور (N): آیا سرطان به غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است؟ اگر چنین است به چه مقدار؟

• گسترش (متاستاز) به مکان های دوردست (M): آیا سرطان به اندام های دور، مانند ریه ها یا کبد گسترش یافته است؟

• وضعیت گیرنده استروژن (ER): آیا سرطان پروتئینی به نام گیرنده استروژن دارد؟

• وضعیت گیرنده پروژسترون (PR): آیا سرطان پروتئینی به نام گیرنده پروژسترون دارد؟

• وضعیت Her2: آیا سرطان پروتئین زیادی به نام Her2 بیش از حد تولید می کند؟

• درجه سرطان (G): سلول های سرطانی چقدر شبیه سلول های طبیعی هستند؟

جزئیات سیستم مرحله بندی سرطان سینه TNM

اعداد یا حروف بعد از T ،N و M جزئیات بیشتری در مورد هر یک از این عوامل ارائه می دهند. اعداد بالاتر به معنای پیشرفت سرطان است.

دسته T برای سرطان پستان
T و به دنبال آن یک عدد از 0 تا 4، اندازه اصلی (اولیه) تومور را توصیف می کند. اعداد بالاتر به معنی تومور بزرگتر و یا گسترش وسیع تر به بافت های نزدیک پستان است.

TX: تومور اولیه که قابل ارزیابی نیست.

T0: شواهدی از تومور اولیه وجود ندارد.

T1: (شامل T1a ،T1b و T1c است) عرض تومور 2 سانتی متر (3/4 اینچ) یا کمتر است.

T2: عرض تومور بیش از 2 سانتی متر است اما بیش از 5 سانتی متر (2 اینچ) نیست.

T3: عرض تومور بیش از 5 سانتی متر است.

T4: (شامل T4a ،T4b ،T4c و T4d) تومور با هر اندازه ای که در دیواره قفسه سینه یا پوست رشد می کند.

دسته بندی N برای مرحله بندی سرطان سینه

N و به دنبال آن یک عدد از 0 تا 3 نشان می دهد که آیا سرطان به غدد لنفاوی نزدیک پستان گسترش یافته است و در این صورت، چند غدد لنفاوی درگیر هستند. مرحله بندی گره های لنفاوی برای سرطان پستان بر اساس نحوه مشاهده گره ها در زیر میکروسکوپ است و با پیشرفت تکنولوژی تغییر کرده است. روش های جدید امکان یافتن مجموعه های کوچکتر از سلول های سرطانی را ممکن کرده است، اما متخصصان مطمئن نیستند که این رسوبات کوچک سلول های سرطانی چه تاثیری بر چشم انداز دارد.

هنوز مشخص نیست که برای مشاهده تغییر در چشم انداز یا درمان به چه میزان سرطان در غده لنفاوی نیاز است. این مسئله هنوز در حال مطالعه است، اما در حال حاضر، رسوب سلول های سرطانی باید حداقل 200 سلول داشته باشد یا عرض آن حداقل 0.2 میلی متر باشد (کمتر از 1/100 اینچ) تا بتواند مرحله N را تغییر دهد. منطقه ای از گسترش سرطان که کوچکتر از 0.2 میلی متر است (یا کمتر از 200 سلول است) مرحله را تغییر نمی دهد، اما با اختصارات (i + یا mol +) ثبت می شود که نوع آزمایش خاصی را برای یافتن گسترش نشان می دهد.

اگر ناحیه گسترش سرطان حداقل 0.2 میلی متر (یا 200 سلول) باشد، اما هنوز از 2 میلی متر بزرگتر نباشد، به آن میکرومتاستاز می گویند (یک میلی متر تقریباً به اندازه عرض یک دانه برنج است). میکرومتاستازها فقط در صورت عدم وجود مناطق گسترش یافته سرطان، شمارش می شوند. مناطق گسترش یافته سرطان بزرگتر از 2 میلی متر شناخته شده است که بر چشم انداز تأثیر می گذارد و مرحله N را تغییر می دهد. به این مناطق بزرگتر گاهی ماکرومتاستاز گفته می شود، اما بیشتر اوقات فقط متاستاز نامیده می شود.

NX: غدد لنفاوی اطراف را نمی توان ارزیابی کرد (به عنوان مثال، اگر قبلاً برداشته شده باشند).

N0: سرطان به غدد لنفاوی مجاور گسترش نیافته است.

(+N0(i: ناحیه گسترش سرطان شامل کمتر از 200 سلول و کوچکتر از 0.2 میلی متر است. علامت اختصاری "i +" به این معنی است که تعداد کمی سلول سرطانی (به نام سلول های تومور جدا شده) در لکه های معمول یا هنگامی که نوع خاصی از روش رنگ آمیزی به نام ایمونوهیستوشیمی استفاده می شود، دیده می شوند.

(+N0 (mol : سلول های سرطانی در غدد لنفاوی زیر بغل دیده نمی شوند (حتی با استفاده از رنگ آمیزی مخصوص) اما آثار سلول های سرطانی با استفاده از تکنیکی به نام RT-PCR تشخیص داده شده است. RT-PCR یک آزمایش مولکولی است که می تواند تعداد بسیار کمی از سلول های سرطانی را پیدا کند. (این آزمایش غالباً برای یافتن سلول های سرطانی پستان در غدد لنفاوی استفاده نمی شود زیرا نتایج بر تصمیمات درمانی تأثیر نمی گذارد.)

N1: سرطان به 1 تا 3 گره لنفاوی زیر بغل (زیر بغل) گسترش یافته است و یا مقادیر کمی سرطان در گره های لنفاوی پستانی داخلی (آنهایی که نزدیک استخوان پستان هستند) در بیوپسی غدد لنفاوی نگهبان یافت می شود.

N1mi: میکرومتاستازها (مناطق کوچک گسترش سرطان) در غدد لنفاوی زیر بازو. نواحی گسترش یافته سرطان در غدد لنفاوی حداقل 0.2 میلی متر هستند اما از 2 میلی متر بزرگتر نیستند.

N1a: سرطان به 1 تا 3 غدد لنفاوی زیر بازو گسترش یافته است که حداقل یک منطقه از سرطان در عرض بیش از 2 میلی متر گسترش یافته است.

N1b: سرطان به غدد لنفاوی پستانی داخلی همان سرطان گسترش یافته است اما این گسترش فقط در بیوپسی غدد لنفاوی نگهبان یافت می شود (باعث بزرگ شدن غدد لنفاوی نمی شود).

N1c: هر دو N1a و N1b اعمال می شوند.

N2: سرطان به 4 تا 9 غدد لنفاوی زیر بازو گسترش یافته است، یا سرطان غدد لنفاوی پستانی داخلی را بزرگ کرده است.

N2a: سرطان به 4 تا 9 غدد لنفاوی زیر بازو گسترش یافته است ، حداقل یک منطقه از سرطان بزرگتر از 2 میلی متر است.

N2b: سرطان به یک یا چند غدد لنفاوی پستانی داخلی گسترش یافته و باعث بزرگ شدن آن ها شده است.

دسته M برای مرحله بندی سرطان سینه
M و به دنبال آن 0 یا 1 نشان می دهد که آیا سرطان به اندام های دوردست مثلاً ریه ها، کبد یا استخوان ها گسترش یافته است.

MX: گسترش دور (متاستاز) قابل ارزیابی نیست.

M0: در اشعه ایکس (یا سایر آزمایشات تصویربرداری) یا معاینه فیزیکی هیچ گسترش دوردستی مشاهده نمی شود.

(+cM0 (i: تعداد کمی سلول سرطانی در خون یا مغز استخوان یافت می شود (فقط با آزمایش های خاص یافت می شود) یا مناطق کوچکی از گسترش سرطان (بیشتر از 0.2 میلی متر) در غدد لنفاوی دور از زیر بغل، استخوان یقه، یا مناطق پستانی داخلی.

M1: سرطان به اندام های دوردست (اغلب به استخوان ها، ریه ها یا کبد) گسترش یافته است.

مثال هایی با استفاده از سیستم مرحله بندی سرطان سینه
از آنجا که عوامل زیادی وجود دارد که به گروه بندی مرحله ای سرطان پستان می پردازد، در اینجا توصیف هر ترکیبی که ممکن است در هر مرحله باشد امکان پذیر نیست. ترکیبات مختلف ممکن است به این معنی باشد که دو زن که مرحله یکسانی از سرطان پستان دارند ممکن است فاکتورهای مختلفی را تشکیل دهند که مرحله آن ها را نشان می دهد. در اینجا 3 نمونه از نحوه استفاده از همه عوامل ذکر شده در بالا برای تعیین مرحله سرطان پستان آورده شده است:

مثال شماره 1 مرحله بندی سرطان سینه
اگر اندازه سرطان بین 2 تا 5 سانتی متر باشد (T2) اما به غدد لنفاوی مجاور (N0) یا اندام های دوردست (M0) گسترش نیافته باشد:

درجه 3
Her2 منفی
ER مثبت است
PR مثبت است
مرحله سرطان IB است.

 درجه بندی سرطان سینه چگونه است و چه معیارهایی دارد؟

مثال شماره 2 مرحله بندی سرطان سینه
اگر سرطان بزرگتر از 5 سانتی متر (T3) باشد و به 4 تا 9 غدد لنفاوی زیر بازو یا به گره های لنفاوی پستانی داخلی (N2) گسترش یافته باشد اما به اندام های دور (M0) نرسد:

درجه 2
Her2 مثبت است
ER مثبت است
PR مثبت است
مرحله سرطان IB است.

مثال شماره 3 مرحله بندی سرطان سینه
اگر سرطان بزرگتر از 5 سانتی متر (T3) باشد و به 4 تا 9 غدد لنفاوی زیر بازو یا به گره های لنفاوی پستانی داخلی (N2) گسترش یافته باشد اما به اندام های دور (M0) نرسد و عبارت است از:

درجه 2
Her2 منفی
ER منفی است
PR منفی است
مرحله سرطان IIIB است.

جمع بندی

در این مقاله نحوه مرحله بندی سرطان سینه و معنی هر کدام از مراحل آورده شده اما برای تعیین آن باید حتما به پزشک مربوطه و متخصص در این زمینه مراجعه کنید. بعد از مراجعه به کلینیک غربالگری سرطان سینه و تشخیص سرطان سینه، پزشکان با اطلاعاتی که در دست دارند مرحله سرطان را تعیین میکند و پس از آن بهترین روش درمانی را انتخاب می کنند. در آخر مقاله فقط 3 مثال از بسیاری از ترکیبات احتمالی عوامل هستند. برای درک اینکه مرحله سرطان پستان چیست و چه معنایی دارد، با پزشک خود صحبت کنید.

 انستیتو کانسر پردیس جهت ارائه خدمات به موقع در راستای انجام درمان همیشه در کنار بیماران عزیز می باشد. به امید آنکه تشخیص به موقع سرطان و پیگیری راه های درمان، بهبودی و تندرستی هر چه سریع تر برای همه بیماران حاصل شود.