آزمایش هایی که برای تشخیص سرطان روده انجام می شوند به وضعیت خاص بیمار بستگی دارد. چندین روش برای تشخیص این سرطان یا میزان شیوع سرطان (متاستاز) وجود دارد که هر کدام دارای معایب و مزایایی می باشند. برخی از افراد به دلیل داشتن علائم، آزمایش سرطان روده انجام می دهند. در صورتی که برخی دیگر ممکن است هیچ گونه علائم یا نشانه ای نداشته باشند ولی دارای سابقه خانوادگی باشند که برای پیشگیری از سرطان روده باید آزمایشات غربالگری را انجام دهند.

بعضی از آزمایش ها ممکن است در طول یا بعد از درمان این سرطان تکرار شوند تا روند درمان بدون نقص صورت گیرد. معمولا آماده شدن نتایج آزمایش ها یک هفته زمان می برد و در این حین افراد مبتلا به سرطان که منتظر جواب آزمایش های خود هستند، دچار اضطراب می شوند. صحبت با یک تیم پزشکی و مشاوران مجرب می تواند کمک شایانی به شما کند. کلینیک پردیس شیراز با بهرهمندی از تجهیزات پیشرفته و کادر مجرب می تواند در این راستا شما را همراهی نماید. 

برای تشخیص سرطان روده راه های زیادی از جمله آزمایش خون، کولونوسکوپی، نمونه برداری، تصویر برداری ، سی تی اسکن و سونوگرافی وجود دارد که پزشک با توجه به پیشرفت سرطان، علائم و شرایط بیمار ممکن است یک روش تشخیص را پیشنهاد کند. 

راه های تشخیص سرطان روده 

آزمایش خون برای تشخیص سرطان روده

پزشک با انجام آزمایش خاصی که روی خون انجام می دهد، می تواند شما را در تعیین و مشخص شدن سرطان روده کمک کند. در صورت تشخیص سرطان این آزمایش ها می تواند بر درمان بیماری شما تأثیر بسزایی داشته باشد.

شمارش کامل خون ( CBC) این آزمایش انواع سلول های خون را اندازه گیری می کند. این آزمایش تعداد گلبول های قرمز خون را تعیین می کند که در در صورت کم بودن گلبول ها فرد دچار کم خونی می باشد. برخی از مبتلایان به سرطان روده بزرگ دچار کم خونی می شوند، زیرا تومور مدت طولانی در روده خونریری کرده است.

آنزیم های کبدی خون شما مورد آزمایش قرار می گیرد تا عملکرد کبد بررسی شود، چون سرطان روده بزرگ می تواند در کبد نیز گسترش یابد.

نشانگر تومور سلول های سرطانی روده موادی به نام مارکر تولید می کنند که در خون یافت می شود. شایع ترین نشانگرهای تومور در سرطان روده آنتی ژن کارسینو و CA 19-9 دیده می شود. آزمای خون برای این نسانگرهای تومور ممکن است بعضی وقات نشان دهنده سرطان کولورکتال باشد، اما نمیتوان این آزمایش را به تنهایی برای غربالگری یا تشخیص سرطان استفاده کرد. اگر علائم یا نتایج آزمایش فیزیکی یا آزمایش خون، سرطان روده را مشخص کند، پزشک آزمایش های دیگری از جمله کولونوسکوپی برا شمت تجویز می کند تا از وجود سرطان مطمئن شود.

کولونوسکوپی تشخیصی سرطان روده

کولونوسکوپی تشخیصی هم دقیقا مانند کلونوسکوپی غربالگری است، این آزمایش به این دلیل انجام می شود که علائم و نشانه هی غیر طبیعی در آزمایش خون دیده شود. برای انجام این آزمایش پزشک در یک لوله نازک و انعطاف پذیر که یک دوربین کوچک به سر آن متصل است را از طریق معقد داخل روده می کند. با دوربین که به این مانتور وصل می باشد داخل روده بزرگ را مشاهده می کند. اگر داخل روده بررگ پولیپ هایی وجود داشته باشد با ابزارهای ویژه ای در صورت لزوم آن ها را از بین می برد. کولونوسکوپی ممکن است در یک بخش سرپایی، در کلینیک یا مطب پزشک انجام شود.

پروکتوسکوپی برای تشخیص سرطان روده

پروکتوسکوپی روشی‌ است که در آن از طریق دستگاه پروکتوسکوپ که دستگاه لوله مانند مجهز به نور و دوربین به صورت مستقیم داخل روده و قسمت‌ های انتهای روده بزرگ و مقعد مورد معاینه و بررسی‌ قرار می‌گیرد. از این طریق بسیاری از کانسر روده قابل تشخیص‌ می باشد. در پروکتوسکوپی اندازه و محل دقیق تومور سرطانی را می توان مشخص کرد. در طی‌ این روش بیمار احساس درد نخواهد کرد، اما ممکن است در روند معاینه احساس فشار داشته باشد.

بیوپسی یا نمونه برداری برای تشخیص سرطان روده 

در طول انجام کولونوسکوپی، پزشک با یک سوزن نازک یک قطعه کوچک از بافت برداشته می شود. بافت مورد نظر به آزمایشگاه فرستاده می شود و پزشک با توجه به نتایج از وجود تومور مطلع می شود و اقدامات لازم را برای درمان بیمار در نظر می گیرد.

نمونه های بیوپسی که از طریق کلونوسکوپی یا جراحی به آزمایشگاه فرستاده می شوند از نزدیک مورد بررسی قرار می گیرند. آزمایش هایی که روی نمونه های بیوپسی انجام می شود، به طبقه بندی بهتر سرطان کمک می کند.

آزمایش بر روی ژن: پزشکان ممکن است به دنبال تغییر ژن های خاص در سلول های سرطانی باشند که بهترین شیوه درمان سرطان در صورت  گسترش ( متاستاز) سرطان روده می باشد. متخصصین بر روی ژن های KRAS، NRAS  و BRAF آزمایش می کنند. بیمارانی که ژن آنها دچار جهش شده باشد، برخی داروهای درمان هدفمند روی آن ها تأثیر نمی گذارد.

آزمایش MSI و MMR: آزمایش MSI تغییرات ژن به نام میکروسلاتلی را نشان می دهد که روده مورد جمله سلول های سرطانی قرار گرفته است یا خیر. در آزمایش MMR،  بررسی لازم روی ژن های MSH6، MSH2، MLH1 وPMS2  صورت می گیرد و در صورت تغییرات ایجاد شده در ژن ها، مراحل درمان آغاز می گردد.

دو دلیل احتمالی برای انجام آزمایش سرطان روده بزرگ از طریق MSI و MMR وجود دارد:

برای تعیین گزینه درمانی برای مبتلایان به سرطان روده بزرگ که با توجه به این دو آزمایش ممکن ازشیوه درمان سرطان تغییر کند.

 برای شناسایی بیمارانی که ممکن است به سندروم لینچ مبتلا باشند یا بستگان آن ها برای پیشگیری از این بیماری باید آزمایشات را انجام دهند.

آزمایشات تصویر برداری برای تشخیص سرطان روده

آزمایش های تصویر برداری با استفاده از امواج صوتی، اشعه ایکس، میدان مغناطیسی یا مواد رادیواکتیو برای ایجاد تصاویری از روده بیمار صورت می پذیرد. آزمایشات تصویر برداری ممکن است به دلایل مختلف انجام شود:

برای دیدن مناطق مشکوک که به تومورهای سرطانی آلوده شده باشند.

دریافتن اینکه سرطان تا چه اندازه شیوع داشته است.

برای اینکه راه های درمانی برای درمان سرطان روده مؤثر واقع می شود یا خیر.

اسکن توموگرافی کامپیوتری

از پرتوهای ایکس برای ایجاد تصاویر دقیق از قسمت داخلی بدن استفاده می شود. قبل از اسکن رنگ های مخصوص به رگ های فرد مورد نظر تزریق می شود تا تصویر واضح تر شود. این رنگ باعث احساس گرما در بدن فرد می شود و برای چند دقیقه طعم عجیبی را در دهان خود حس می کند. همچنین، بیمار نیاز به ادرار کردن دارد اما همه این حس ها زود گذر هستند. در حین اسکن، بیمار روی یک میز دراز می کشد و دستگاه CT از بیرون بدن بیمار را اسکن می کند که سلول های سرطانی شکم و لگن فرد را درگیر نکرده باشد. اسکن در 10- 5 دقیقه انجام می شود و بدون درد است.

اسکن MRI

اسکن ام آر آی تصویر برداری با امواج مغناطیسی و رادیویی قدرتمند بری ایجاد تصاویر دقیق و واضح از روده گرفته می شود. دستگاه MRI سر و صدای زیادی را ایجاد می کند که همین امر به بیمار استرس و اضطراب وارد می کند. اگر احساس میکنید مضطرب می شوید، حتما از تیم پزشکی کمک بگیرید تا با دادن دارو به شما یا استفاده از هدفون های مخصوص به شما آرامش دهند. بسته به اندازه منطقه در حال اسکن و تعداد تصاویری که باید گرفته شود، انجام ام آر آی بین 30 تا 90 دقیقه زمان می برد.

اسکن PET-CT

برش‌نگاری با گسیل پوزیترون همراه با سی تی اسکن یک آزمایش تصویر برداری تخصصی است. این دو اسکن اطلاعات دقیق  و جامع تری را درباره سرطان روده به پزشک ارائه می کنند. اسکن PET-CT معمولا بعد از عمل جراحی مورد استفاده قرار می گیرد تا پزشک ببیند  سرطان دوباره قسمت های دیگر روده را درگیر نکرده باشد. قبل از اسکن، به بیمار یک محلول گلوکز حاوی مقدار کمی از رادیواکتیو تزریق می شود. سلول های سرطانی نسبت به سلول های طبیعی در اسکن به رنگ روشن تری دیده می شود، زیرا سلول های سرطانی گلوکز بیشتری استفاده می کنند. قبل از انجام اسکن، بیمار  30 دقیقه باید با آرامش بنشیند تا گلوکز در بدن پخش شود. انجام این اسکن 30 دقیقه طول می کشد، در صورتی که از فضای بسته میترسید پزشک خود را در جریان قرار دهید، چون این اسکن یک فضای محدود است.

سونوگرافی برای تشخیص سرطان روده

سونوگرافی روشی برای تشخیص بیماری می باشد که به آن پژواک نگاری یا صوت نگاری نیز گفته می شود. در این روش با به کارگیری امواج فراصوت برای بررسی سلول های سرطانی در داخل روده استفاده می شود. امواج توسط یک کامپیوتر به تصویری روی صحه نمایش تبدیل می شوند.

سونوگرافی شکمی: برای این معاینه یک تکنسین را در امتداد پوست شکم بیمار حرکت می دهد. آین آزمایش می تواند تومورهای موجود در کبد، کیسه صفرا و لوزالمعده را مشخص کند، اما نمیتواند تومورهای روده بزرگ را مشخص کند.

 

سونوگرافی اندو رکتال: در این روش از مبدل مخصوصی استفاده می شود و مبدل را داخل روده می کنند. از این طریق دیواره رکتوم دیده می شود و میزان گسترش سرطان در روده یا رسیدن سلول های سرطانی به اندام های دیگر قابل مشاهده است.

 

سونوگرافی حین عمل: این روش در حین عمل انجام می شود و مبدل مستقیما روی سطح کبد قرار می گیرد. این سونوگرافی برای تشخیص شیوع روده بزرگ به کبد بسیار تأثیر گذار است.

جمع بندی

سرطان روده بزرگ چهارمین سرطان شایع در ایران است که از پولیپ های غددی منشأ می گیرد. تبدیل پولیپ به سرطان یک فرآیند چند مرحله است که حداقل 10 سال طول می کشد. بعد از 50 سالگی ابتلا به سرطان روده افزایش می یابد، بنابراین شناخت علائم و نشانه های سرطان روده و تشخیص زود هنگام، به درمان این سرطان کمک بسزایی می کند. شما می توانید از راه های آزمایش خون، کولونوسکوپی، سونوگرافی و اسکن از وجود تومور سرطانی در روده خود مطلع شوید. پزشک با توجه به وضعیت شما ممکن است هر یک از راه های تشخیص سرطان روده را به شما پیشنهاد کند. امیدواریم که اطلاعات کافی در مورد این بیماری در اختیار شما عزیزان قرار داده باشیم و با تشخیص به موقع بهترین راه درمان برای بیماران گرامی در نظر گرفته شود و هر چه سریع تر سلامتی خود را به دست بیاورند.