خودآزمایی پستان یا معاینه منظم پستان که یکی از روش های غربالگری پستان است به صورت خودکار می تواند راهی مهم برای یافتن زودهنگام سرطان پستان باشد، در زمانی که احتمال موفقیت درمان وجود دارد. در حالی که هیچ آزمایشی نمی تواند به تنهایی همه سرطان های پستان را زود تشخیص دهد، اما انجام خودآزمایی پستان در ترکیب با سایر روش های غربالگری می تواند احتمال تشخیص زودرس را افزایش دهد.

در طول سال ها، بحث های زیادی در مورد اهمیت خودارزیابی پستان در تشخیص سرطان پستان و افزایش احتمال بقا وجود داشته است. به عنوان مثال، مطالعه ای در سال 2008 در حدود 400000 زن در روسیه و چین گزارش داد که خودآزمایی پستان تأثیر قابل توجهی بر رهایی از سرطان پستان ندارد و حتی ممکن است با نمونه برداری های غیرضروری (برداشتن و بررسی بافت مشکوک) به پستان آسیب برساند.

با این وجود، همچنان بسیاری از پزشکان بر این باورند که خودآزمایی پستان ابزاری مفید و مهم در غربالگری است، خصوصاً وقتی در ترکیب با معاینات منظم توسط پزشک، ماموگرافی و در برخی موارد سونوگرافی و یا MRI انجام شود.

هر یک از ابزارهای غربالگری به روشی متفاوت عمل می کنند و نقاط قوت و ضعفی دارند، اما می توانند در راستای تشخیص و درمان سرطان سینه بسیار موثر واقع خواهند شد. خودآزمایی پستان ابزاری مناسب و بدون هزینه است که می توانید به طور منظم و در هر سنی از آن استفاده کنید. توصیه ما به شما این است که به عنوان بخشی از استراتژی کلی غربالگری سرطان سینه، خودآزمایی پستان را به طور مرتب انجام دهند.

چگونگی انجام خودآزمایی پستان در 5 مرحله

مرحله 1: با نگاه کردن به سینه های خود در آینه شروع کنید. به این صورت که شانه ها را صاف نگهداشته و بازوها را روی باسن قرار دهید.

به چه چیزهایی باید توجه کنید:

• پستان ها اندازه، شکل و رنگ معمول خود را داشته باشند.
• هیچ گونه تورمی در ظاهر پستان ها وجود نداشته باشد.

اگر هر یک از تغییرات زیر را مشاهده کردید، آنها را به اطلاع پزشک خود برسانید:

• گودی، جمع شدن یا برآمدگی پوست
• تغییر وضعیت نوک پستان یا نوک سینه معکوس (کشیده شدن نوک پستان به داخل)
• قرمزی، درد، بثورات یا تورم

مرحله 2: اکنون بازوهای خود را بالا آورده و به دنبال همان تغییرات مرحله قبل باشید.

مرحله 3: در حالی که به آینه نگاه می کنید، به دنبال نشانه هایی از مایعات خارج شده از یک یا هر دو پستان باشید. (این مایع می تواند آبکی، شیری یا زرد باشد)

مرحله 4: در مرحله بعد، در حالی که دراز کشیده اید، سینه های خود را لمس کنید. از دست راستتان برای سینه سمت چپ و از دست چپتان برای لمس سینه سمت راست خود استفاده نمایید. انگشتانتان را صاف و کنار هم نگه دارید. از یک حرکت دورانی استفاده کنید.

کل پستان را از بالا به پایین، از سمتی به سمت دیگر، از استخوان ترقوه تا بالای شکم و از زیر بغل تا روی صورت خود پوشش دهید. الگویی را دنبال کنید که مطمئن شوید کل پستان را پوشش داده اید. می توانید از نوک پستان شروع کنید، در دایره های بزرگ و بزرگ تر حرکت کنید تا به لبه بیرونی پستان برسید. همچنین، می توانید انگشتان خود را به صورت عمودی و به صورت ردیفی به سمت بالا و پایین حرکت دهید، انگار که در حال چمن زدن هستید. به نظر می رسد این روش بالا و پایین برای اکثر خانم ها بهترین نتیجه را دارد.

مطمئن شوید که تمام بافت های پستان خود را لمس کرده اید. برای پوست و بافت زیر آن از فشار سبک استفاده نمایید. از فشار متوسط برای بافت وسط پستان استفاده کنید و از فشار محکم برای بافت عمیق پشت پستان استفاده نمایید.

مرحله 5: سرانجام، سینه های خود را در حالت ایستاده یا نشسته لمس کنید. بسیاری از خانم ها متوجه می شوند که ساده ترین راه برای لمس سینه، زمانی است که پوست آنها خیس و لغزنده است. بنابراین، تمایل دارند این مرحله را زیر دوش انجام دهند.  با استفاده از همان حرکات دست که در 4 مرحله شرح داده شد، تمام پستان خود را پوشش دهید.

در صورت یافتن توده در خودآرمایی پستان، چه باید کرد؟

پس از غربالگری پستان و تشخیص سرطان سینه، نوبت درمان سرطان سینه می رسد. در صورت پیدا کردن توده وحشت نکنید. اغلب خانم ها دارای توده در پستان خود هستند و به نظر می رسد بیشتر توده های پستان خوش خیم و غیر سرطانی هستند. اغلب علت این توده های غیر سرطانی پستان، تغییرات طبیعی هورمونی، بیماری خوش خیم پستان یا یک آسیب است.

اگر متوجه یک توده یا تغییر در پستان شدید، نگران نباشید و با پزشک تماس بگیرید. برای تغییراتی که بیش از یک چرخه قاعدگی کامل طول می کشند یا به نوعی بزرگ تر و برجسته تر می شوند، صادق است. اگر پریود هستید، ممکن است بخواهید صبر کنید تا ببینید آیا توده یا دیگر تغییرات پستان به خودی خود قبل از تماس با پزشک، از بین می روند. بهترین کسی که می توانید به او مراجعه کنید، پزشکی است شما را بشناسد و قبلاً معاینه پستان شما را انجام داده باشد.

بدانید چه انتظاری دارید. در ملاقات برای ارزیابی توده پستان، پزشک سابقه وضعیت سلامتی شما را جویا شده و معاینه فیزیکی پستان را انجام می دهد و به احتمال زیاد، آزمایش های تصویربرداری از پستان را تجویز می نماید. سونوگرافی اولین یا تنها آزمایش تصویربرداری است که برای ارزیابی توده در خانم های زیر 30 سال یا باردار و یا شیرده تجویز می شود. سونوگرافی و ماموگرافی معمولاً برای ارزیابی توده در خانم هایی که بالای 30 سال دارند و باردار یا شیرده نیستند، توصیه می شود. در صورت نیاز به آزمایش های بیشتر، پزشک ممکن است تصویربرداری اضافی با MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی)، MBI (تصویربرداری مولکولی پستان)  و یا نمونه برداری را توصیه کند. همچنین، ممکن است شما را برای ارزیابی بیشتر به متخصص پستان ارجاع دهد.

حتماً جواب بگیرید. مهم است که پزشک در مورد علت ایجاد توده یا سایر تغییرات پستات توضیحاتی ارائه دهد و در صورت لزوم برنامه ای برای نظارت بر آن یا درمان آن ارائه دهد. اگر از اولین مشاوره ای که گرفتید راضی نیستید، حتماً با پزشک دیگری صحبت کنید.

چگونه خودآزمایی پستان را بخشی از استراتژی غربالگری سرطان سینه بدانیم

خودآزمایی پستان را به صورت روتین انجام دهید. هر چه سینه های خود را بیشتر معاینه کنید، اطلاعات بیشتری در مورد آنها کسب خواهید کرد و تشخیص اینکه آیا چیزی تغییر کرده است یا نه، راحت تر خواهد بود. سعی کنید ماهانه یک بار خودآزمایی پستان را انجام دهید تا با شکل ظاهری و لمس آن با دست آشنا شوید. چند روز پس از پایان پریود که پستان شما متورم و حساس است، خودآزمایی را انجام دهید. اگر پریود نمی شوید، روز مشخصی مانند اولین یا آخرین روز ماه را انتخاب کنید تا همیشه به خاطر داشته باشید.

نواحی اطراف سینه خود را بشناسید. ناحیه فوقانی، خارجی، نزدیک به زیر بغل، برجستگی هایی دارد. نیمه پایین سینه مانند یک ساحل شنی یا سنگریزه ای حس می شود. قسمت زیر نوک پستان مانند مجموعه ای از دانه های بزرگ احساس می شود.

نتایج خودآزمایی پستان را یادداشت کنید. با یادداشت کردن توده یا توده هایی که حین خودآزمایی حس می کنید، نقشه ای کوچک از پستانتان ثبت نمایید. به خصوص در ابتدا این کار به شما کمک می کند تا آنچه را برای پستانتان طبیعی است، به خاطر بسپارید. ممکن است برخی توده ها در زمان های خاصی از ماه ظاهر شوند، اما بعد از آن ناپدید شوند، زیرا بدن با چرخه قاعدگی تغییر می کند.

جمع بندی

خودآزمایی پستان یکی از راههای ساده غربالگری سینه است که می توانید در خانه و به راحتی انجام دهید. با انجام خودآزمایی سینه به طور منظم نه تنها شناخت بیشتری از این عضو بدن خود به دست می آورید، بلکه در صورت وجود هر گونه توده هر چه سریع تر می توانید آن را تشخیص دهید. بعد از مراجعه به پزشک و مرکز غربالگری سرطان سینه و اطمینان از وجود سرطان سینه برای درمان آن هر چه سریع تر اقدام نمایید. شما می توانید در صورت حس کردن توده یا هر گونه مشکلی در سینه خود، به انستیتو کانسر پردیس شیراز مراجعه نموده و از خدمات این مرکز درمان سرطان بهره مند شوید.